مفاهیم شکل و محتوا و فاصله آنها درحسابداری

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استاد حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

2 استادیار حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

3 دانشجوی دکترای حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

چکیده

صورت­های مالی نمی­توانند تمام گزارش‎های دارای محتوای اطلاعاتی را در اختیار استفاده‎کنندگان قرار دهند. دلیل اصلی این موضوع، وجود زمینۀ قضاوت در استانداردها و مفاهیم کیفی گزارشگری مالی و تضاد منافع گروه­های مختلف است. مفاهیم شکل و محتوا از دستۀ این موارد هستند و اینکه تا چه اندازه در مورد این موضوع و فاصله بین آنها و برتری یکی بر دیگری بین گروه­های مورد بررسی در این پژوهش که پنج گروه تهیه­کنندگان، استفاده‎کنندگان­، تأییدکنندگان، مدرسان و دانشجویان حسابداری هستند، تفاهم یا تضاد وجود دارد، سؤال این پژوهش است. هدف پژوهش تشخیص عوامل مؤثر بر ایجاد فاصلۀ مذکور است. این پژوهش از نوع توصیفی، کمّی و مقطعی است. ابزار گرد­آوری داده­ها پرسش‎نامه بوده و برای تحلیل داده­ها از آزمون واریانس (ANOVA) آزمون F و آزمون t استفاده شده ­­است. یافته‎های پژوهش حاکی است که هم جایگاه گروه­های مورد بررسی و هم ویژگی­های عمومی و شخصیتی آنها بر نظرات آنها درخصوص محتوا، شکل و فاصله بین آنها تأثیر داشته است. بنابراین با توجه به یافته­های­ پژوهش و فاصلۀ قابل ­توجه بین شکل و محتوا و اینکه تدوین و به‎کارگیری استانداردهای حسابداری مناسب، می­تواند نقش مهمی در کاهش فاصلۀ مذکور داشته باشد، پیشنهادهایی در راستای کاهش این فاصله ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Form and Substance and Their Gap in Accounting

نویسندگان [English]

  • Hashem Nikoomaram 1
  • Freydoon Rahnamai Roodposhti 1
  • Qodratolah Talebnia 2
  • Jamshid Peikfalak 3
1 Prof. in Department of Accounting, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Assistant Prof. in Department of Accounting, Science and Research branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
3 Ph.D. Student in Department of Accounting, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Financial statements cannot report all the information content. The main reason is the judgment in standards and qualitative financial reporting concepts, and conflict of interests between various groups. The form and substance are such concepts. The question of this research is the measure of the gap, preference, conflict or agreement of five groups of producers, users, confirmers, teachers and accounting students about this issue. Recognizing factors causing the gap is the goal of this research. This study is segmental cross-sectional and quantitative. Data gathering is done using questionnaire. Analysis of variance (ANOVA), F-test and t-test are also used. The results have shown that the state and order of studied groups and their common and characteristic properties have some effects on their ideas about form and content and the gap between them. Therefore considering the result of this research and the noticeable gap and this reality that editing and using accounting standards could have an important role on decreasing the gap, some proposals are presented for decreasing the descripted gap.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Form and Substance
  • Substance over Form
  • Expectations Gap
  • Associated Groups with the Profession

مراجع

ابراهیمی، س. (1388). بررسی محتوای اطلاعاتی یادداشت‌های صورت‌های مالی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. پایان‎نامه کارشناسی ارشد حسابداری، دانشگاه تهران.##

احمدپور، ا. و قهرمانی، ح. (1388). بررسی ویژگی کیفی قابلیت اتکای اطلاعات در ارزیابی کیفیت سود شرکت­ها. بررسی­های حسابداری و حسابرسی، 16 (5): 19-3.##

احمدپور، ا. و احمدی، ا. (1387). استفاده از ویژگی­های کیفی اطلاعات مالی در ارزیابی کیفیت سود. بررسی­های حسابداری و حسابرسی، 15 (3): 16- 3.##

اعتمادی، ح.، الهی، ش. و حسن­آقایی، ک. (1385). بررسی تأثیر فناوری اطلاعات بر ویژگی‌های کیفی اطلاعات حسابداری. بررسی­های حسابداری و حسابرسی، 13 (1): 24-3.##

بلکویی، ا. (1381). تئوری­های حسابداری. تهران: دفتر پژوهش­های فرهنگی.##
پورزمانی، ز.، جهانشاد، آ. و محمودآبادی، ع. (1391). تأثیر سرمایۀ فکری بر ارزش بازار و عملکرد مالی. بررسی­های حسابداری و حسابرسی، 19 (2): 30-17.##

ثقفی، ع. و ابراهیمی، ا. (1388). رابطۀ تدوین استانداردهای حسابداری با کیفیت اطلاعات حسابداری. بررسی­های حسابداری و حسابرسی، 16 (4): 50- 33.##

خوش‎طینت، م. (1382). علل عدم استفاده از صورت­های مالی تلفیقی در تصمیم گیری مدیران. بررسی‎های حسابداری و حسابرسی، 10 (34): 128- 111.##
رسولی، و. و بهرام­فر، ن. (1377). ویژگی­های کیفی اطلاعات حسابداری مدیریت و نقش آن در تصمیم‎گیری مدیریت. بررسی­های حسابداری و حسابرسی، 7 (1): 109- 86.##
رهنمای رودپشتی، ف.، نیکومرام، ﻫ. و نونهال­نهر، ع. (1391). ارزیابی تأثیر رویکردهای قضاوتی و شناختی زبان در گزارش­های توضیحی حسابداری. بررسی­های حسابداری و حسابرسی، 19 (2): 72-47.##
شباهنگ، ر. (1381). تئوری­های حسابداری. تهران: سازمان حسابرسی. ##
طبیبی، ج.، ملکی، م. و دلگشایی، ب. (1390). تدوین پایان­نامه، رساله، طرح پژوهشی و مقاله علمی. تهران: فردوس.##
کردستانی، غ. و مجدی، ض. (1386). بررسی رابطه بین ویژگی‌های کیفی سود و هزینۀ سرمایۀ سهام عادی. بررسی­های حسابداری و حسابرسی، 14 (2): 104- 85.##
کمیتۀ تدوین رهنمودهای حسابداری (1373). رهنمودهای حسابداری نشریه 122. تهران: سازمان حسابرسی. ##
کمیتۀ فنی سازمان حسابرسی (1381). استانداردهای حسابداری نشریه 160. تهران: سازمان حسابرسی. ##
منصور فر، ک. (1372). تعیین حجم نمونه. نامه علوم اجتماعی، 6: 140- 121.##
مهرانی، س. و نونهال­نهر، ع. (1387). ارزیابی واکنش کمتر از حد مورد انتظار سرمایه‎گذاران در بورس اوراق بهادار تهران. بررسی­های حسابداری و حسابرسی، 15 (54): 136- 117.##
نوروش، ا. و حسینی، ع. (1388). بررسی رابطه بین کیفیت افشا (قابلیت اتکا و به‌­‌موقع‌بودن) و مدیریت سود. بررسی­های حسابداری و حسابرسی، 16 (2): 134- 117.##
هیئت تدوین استانداردهای حسابداری (1376). مبانی نظری حسابداری و گزارشگری مالی در ایران نشریه 113. تهران: سازمان حسابرسی. ##
Baker, C.R. and Hayes, R. (2004). Reflecting Form over Substance: The Case of Enron Corporation. Critical Perspectives on Accounting, 15: 767-785##
Bennett, B. et al. (2006). Rules, Principles and Judgment in Accounting Standards. Abacus, 42(2): 189-204.##
Cooper, K. A., et al. (2009). Form over Substance, the Politics of International Accounting Setting. Afaanz Conference, 1-20.##
Financial Accounting Standard Board, (2010). Statement of Financial Accounting Concepts No. 8 - The Conceptual Framework for Financial Reporting – Chapter1, FAF, 1-5.##
Gordon, I. and Natalie, G. (2008). Rules versus Principles-Based Pension Accounting Standards: An Analysis of Comparability. In: 16th Annual Conference on Pacific Basin Finance, Economics, Accounting and Management, 2 - 4 July 2008, Brisbane, Australia.##

Hua, C. and Na, C.(2009).Application of Substance over Form Principle in New Accounting Standards. Journal of Dalian Maritime University, Social Science Edition, 4: 99-110.##

International Accounting Standard Board, (2010). The Conceptual Framework for Financial Reporting - The objective of general purpose financial reporting, IFRS Foundation, 27-30.##
Macdonald, G. (1991). Substance, Form and Equity in Taxation and Accounting. The Modern Law Review, 54 (6): 830-847.##
Martens, S.C. and McEnroe, J.E. (1992). Substance over Form in Auditing and the Auditor's Position of Public Trust. Critical Perspective on Accounting, 3: 389-401.##
Meyer, P.E. (1976). A Framework for Understanding Substance over Form in Accounting. The Accounting Review. 51: 80-89.##
 
بررسی‏‌های حسابداری و حسابرسی
دوره 20، شماره 3 - شماره پیاپی 3
پاییز
آذر 1392
صفحه 27-46

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار