توسعه حسابداری در دانشگاه‎های ایران

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه حسابداری، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران.

2 استادیار، گروه حسابداری، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، تهران، ایران.

3 استاد، گروه حسابداری، دانشکده علوم اقتصادی و اجتماعی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.

چکیده

هدف: این پژوهش با هدف درک بیشتر پیدایش و توسعه حسابداری دانشگاهی در ایران و نقشی که دانشگاه‌های ایران در این خصوص ایفا کرده‌اند، اجرا شده است. همچنین، ضمن مقایسه گسترش تدریس حسابداری دانشگاهی ایران با کشورهای منطقه، در خصوص تأثیر دانشگاهیان و دانشگاه‌های ایالات متحده آمریکا و انگلستان در رشته حسابداری دانشگاهی ایران بحث شده است.
روش: روش پژوهش حاضر کیفی (تاریخ شفاهی با رویکرد تحلیل محتوا)، پارادایم آن تفسیری و از لحاظ هدف اکتشافی است. روش گردآوری داده‌ها، مصاحبه غیرساختارمند با خبرگانی بود که در پیدایش و توسعه رشته حسابداری، نقش مهمی ایفا کرده‌اند. برای اجرای پژوهش حاضر، این مراحل طی شده است: تدوین پرسش‌های پژوهش، گردآوری داده‌ها، رمزگذاری داده‌ها، یادداشت‌برداری‎های تحلیلی، ثبت اندیشه‌ها و تفسیر داده‌ها، نگارش و تدوین تاریخچه مستند توسعه حسابداری دانشگاهی در ایران.
یافته‌ها: نتایج به شکل‌گیری شبکه ارتباطی میان مقوله‌ها انجامید که در این شبکه، 30 مقوله اصلی در ارتباط با توسعه آموزش حسابداری در دانشگاه‌های ایران شناسایی و تبیین شد.
نتیجه‌گیری: حسابداری نوین محصول دانشگاه است و این نقش‌آفرینی در ایران، از زمان ایجاد دوره‌های تحصیلات تکمیلی پُررنگ‌تر شده است. نتایج پژوهش گویای این است که به‌طورکلی 30 عامل در ترسیم چهره فعلی حسابداری دانشگاهی در ایران نقش داشته‌اند. خبرگان معتقدند آموزش و پژوهش حسابداری دانشگاهی در ایران، وام‌دار کشورهای غربی، به‌خصوص آمریکا و انگلستان است و در مقایسه با کشورهای همسایه منطقه، از کمیت و کیفیت بیشتری برخوردار است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Development of Accounting in Iranian Universities

نویسندگان [English]

  • Mahdi Piri Sagharloo 1
  • Arash Tahriri 2
  • Rezvan Hejazi 3
1 Ph.D. Candidate, Department of Accounting, Tonekabon Branch, Islamic Azad University, Tonekabon, Iran.
2 Assistant Prof., Department of Accounting, Faculty of Management, University of Tehran, Tehran, Iran.
3 Prof., Department of Accounting, Faculty of Social and Economic Sciences, University of Alzahra, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Objective: The purpose of this study is to try to understand the emergence and development of Academic accounting in Iran and the role played by Iranian universities in this regard, as well as how to develop Academic accounting education in Iran and finally compare the development of Academic accounting teaching with countries in the region and the impact of academics and universities. The West, especially the United States of America and England, is in the field of Academic accounting in Iran.
Methods: The research method of the present study is qualitative (oral history with content analysis approach), interpretive research paradigm and research method from the perspective of exploratory purpose. The method of data collection is unstructured interviews with experts who have played an important role in the emergence and development of accounting in Iranian universities. The stages of this research include compiling research questions, data collection, data encryption, writing analytical notes, recording ideas and interpreting data, writing and compiling a documentary history of the development of academic accounting in Iran.
Results: The results led to the formation of a category communication network in which 30 main categories related to the development of accounting education in Iranian universities were identified and explained. Also, based on the interviews, specific answers were given to the main research questions and the development of Academic accounting education in Iran was clarified.
Conclusion: Academic accounting education has undergone extensive changes in Iran since its inception until today and it can be said that modern accounting is a product of the university and this role in Iran has become more colorful since the creation of postgraduate courses. The results indicate that in general, thirty factors have played a role in shaping the current face of Academic accounting in Iran. Experts believe that Academic accounting education and research in Iran owes much to Western countries, especially the United States and the United Kingdom, and has a higher quantity and quality compared to neighboring countries in the region. Most of the interviewees are worried and dissatisfied with the state of Iran's higher education system. They believe that education in Iran does not have its real place and usually other factors and goals other than education are superior to Iran's higher education system. Therefore, according to the current situation, the quality of education in universities has gradually declined and other factors such as commercial, political, economic, etc. approach play a role and require proper management of the education system at the macro level of the country.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Accounting education
  • Iranian universities
  • Oral history
  • USA and countries in the region
آراد، حامد؛ رهنمای رودپشتی، فریدون؛ بنی‌مهد، بهمن؛ نیکومرام،‎ هاشم (1398). مدرنیسم، پست مدرنیسم و تئوری حسابداری مالی. فصلنامه علمی پژوهشی دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 8(32)، 1-15.
ابوالمعالی، خدیجه (1391). پژوهش کیفی از نظریه تا عمل (چاپ اول). نشر علم، تهران، ایران.
اعتمادی، حسین؛ توکلی محمدی، محمد (1384). عوامل محیطی مؤثر بر توسعه حسابداری در ایران. دو ماهنامه علمی ـ پژوهشی دانشور رفتار دانشگاه شاهد، 12(14)، 21-34.
اعتمادی، حسین؛ نیکخواه آزاد، علی (1377). شناسایی عوامل و موانع رشد آموزش حسابداری در ایران و ارائه برنامه کارا و کارآمد. مدرس، (6)، 102-121.
اقدم مزرعه، یعقوب؛ نیکومرام، ‎هاشم؛ رهنمای رودپشتی، فریدون؛ بنی مهد، بهمن (1398). مطالعه اثر شاخص‎های مختلف آزادی‎های مدنی. پژوهشهای حسابداری مالی و حسابرسی، 11(43)، 27-47.
ایمان، محمدتقی (1394). روش‌شناسی تحقیقات کیفی (چاپ سوم). نشر پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران.
بازرگان، عباس (1391). مقدمهای بر روشهای پژوهش کیفی و آمیخته. رویکردهای متداول در علوم رفتاری، نشر دیدار، تهران.
باغومیان، رافیک؛ رحیمی باغی، علی (1390). موانع پیشرفت آموزش حسابداری در ایران. فصلنامه مطالعات تجربی حسابداری مالی، 9(32)، 49-72.
توکلی، فائزه (1394). ضرورت تاریخ شفاهی در تاریخ نگاری و نقش فرا زبان در مصاحبه تاریخ شفاهی. دو فصلنامه تاریخ شفاهی،  2(1)، 8-23.
توکلی، فائزه (1396). تاریخ شفاهی (مبانی نظری، روش شناسی) (چاپ اول). انتشارات سوره مهر (وابسته به حوزه هنری)، تهران، ایران.
تهامی، مرتضی (1397). نقش تاریخ شفاهی در تاریخ نگاری. دوفصلنامه تاریخ شفاهی، ۴(2)، 60-74.
جامعی، رضا (1397). بررسی تناسب محتوا و شیوه‎های آموزش حسابداری (کارشناسی ارشد) با مهارت‌های مورد نیاز بازار کار: از دیدگاه دانشجویان، اساتید دانشگاه و اعضای جامعه حسابداران رسمی ایران. فصلنامه علمی پژوهشی تدریس پژوهی، 6(3)، 218-233.
حریری، نجلا (1396). اصول و روشهای پژوهشهای کیفی (چاپ سوم). دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
حسابرس. (1393). مشاهیر حسابداری ایران (عزیز نبوی مؤسس مؤسسه عالی حسابداری و مولفی برجسته در دانش حسابداری). مجله حسابرس.
حساس یگانه، یحیی (1394). آموزش عالی حسابداری در ایران دیروز، امروز و فردا. مجله حسابدار، شماره 279. وب‌سایت انجمن حسابداران خبره ایران.
حسن‌آبادی، ابوالفضل (1395). جایگاه تاریخ شفاهی در تحقیقات تاریخی (ایده‎ها و نبایدهای تدوین در تاریخ شفاهی). تاریخ شفاهی ایران (مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگ و ادب پایداری)، آدرس وب سایت: http://www.oral-history.ir.
خواجوی، شکراله؛ نحاس، کاظم (1398). افزایش یادگیری حسابداری به وسیله نقشه مفهومی. بررسیهای حسابداری و حسابرسی، 26(3)، 392-412.
خوش طینت، محسن (1382). حسابداری بین‎المللی: نقش و جایگاه آن. مطالعات تجربی حسابداری مالی، 1(1)، 61-84.
خوش طینت، محسن؛ آذین فر، کاوه (1386). گزارشگری مالی بین المللی: نظام حسابداری و گزارشگری مالی بلغارستان. حسابدار، (191)، 36- 46.
دیانتی دیلمی، زهرا؛ پاکزاد، عطیه (1396). بررسی درجه اثربخش بودن آموزش حسابداری در دانشگاه‎ها و عوامل مؤثر بر آن با استفاده از کارت ارزیابی متوازن. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت. 6(1)، 121-141.
زاوله، محمدمهدی؛ عباسی، یونس (1392). تاریخ آموزش حسابداری در ایران (قبل از آموزش در دانشگاه). همایش سراسری حسابداری ایران، دانشگاه فردوسی مشهد.
سالارزاده امیری، نادر؛ هولستی، ال آر. (1373). تحلیل محتوا در علوم اجتماعی و انسانی. انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی.
کرسول، جان (2007). پویش کیفی و طرح پژوهش، انتخاب از میان پنج رویکرد (روایت پژوهش، پدیدارشناسی، نظریه‌پردازی داده‌بنیاد، قوم‌نگاری، مطالعه موردی) (چاپ دوم). (دانایی فرد و کاظمی، مترجمان) تهران: انتشارات صفار اشراقی.
کرمی قلعه سیدی، مریم؛ صالحی، اله‌کرم (1397). اثرات تغییرات اجتماعی بر توسعه حسابداری. فصلنامه علمی پژوهشی حسابداری مدیریت، 11(38)، 79-92.
گرکز، منصور (1387). بررسی نظام حسابداری و حسابرسی در ایران باستان دوره هخامنشی. فصلنامه تخصصی فقه و تاریخ تمدن، دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، (18)، 128- 150.
گزنفون (1397). کوروش‌‌نامه، (رضا مشایخی، مترجم) (چاپ نهم). انتشارات علمی فرهنگی.
محمدی‌فر، یوسف؛ محمدی‌فر، یعقوب (1385). نگاهی بر شیوه‎های کنترل حساب و نظارت مالی در عصر باستان. مجله دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان، 18(3)، 139-159.
مشایخی، بیتا؛ شفیع‌پور، سید مجتبی (1391). عنوان بررسی کارایی نظام آموزشی رشته حسابداری در سطح دانشگاه‎های ایران با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده‎ها. بررسیهای حسابداری و حسابرسی، 19(67)، 119-142.
مؤمنی راد، علی اکبر؛ علی‌آبادی، خدیجه؛ فردانش،‎ هاشم؛ مزینی، ناصر (1392). تحلیل محتوای کیفی در آیین پژوهش: ماهیت، مراحل و اعتبار نتایج. فصلنامه اندازهگیری تربیتی، (14)، 187-222.
نمازی، محمد؛ تاک، فاطمه (1392). واکاوی الواح گلی استحکامات تخت جمشید با تمرکز بر شیوة حسابداری و دفترداری. بررسیهای حسابداری و حسابرسی، 2 (4)، 113-134.
نورائی، مرتضی؛ دهقان نیری، لقمان؛ابوالحسنی ترقی، مهدی (1389). مقایسه تحلیلی سنت شفاهی با تاریخ شفاهی. پژوهشهای تاریخی، 2(4)، 35-52.
نیکبخت، محمدرضا؛ رضایی، ذبیح الله؛ منتی، وحید (1396). طراحی مدل کیفیت حسابرسی داخلی. دانش حسابرسی، 17(69)، 5-57.
هرودت (1363). تاریخ هرودت. (وحید مازندرانی، مترجم) (چاپ سوم). تهران: مرکز انتشارات علمی و فرهنگی وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی.
 
References
Abolmaalee, Kh. (2012). Qualitive research from theory to practice (first edition), Science Publishing, Tehran. (in Persian)
Achalapathi, K.V. & Janakiram, M. (2016). Accounting education in india: A comparative analysis. Indian Journal of Accounting (IJA), 48(2), 1-6.
Aditor (2014). Iranian accounting celebrities (Aziz Nabavi Founder of the Higher Institute of Accounting and a prominent author in accounting knowledge), Aditor Journal.
(in Persian)
Albrecht, W. S., Sack, R. J. (2000). Accounting Education: Charting the Course through a Perilous Future. Sarasota, Florida: American Accounting Association.
Alsharari, N.M. (2017). The development of accounting education and practice in an environment of socio-economic transformation in the Middle East: The case of Jordan, International Journal of Educational Management, 31(6), 736-751.
Arad, H., Rahnamayeh Rodposhti, F., Banimahd, B., Nikomaram, H., (2019). Modernism, postmodernism and financial accounting theory. Journal of Management Accounting and Auditing Knowledge, 32, 1-15. (in Persian)
Ayhan, S. & Soslas, C. (2008). The Historical Evolution of accounting in china: the effects of culture. Journal of accounting and finance, pp: 1-34.
Azinfar, K. & Khoshtinat, M. (2007). Bulgarian financial accounting and reporting system, Accountant Magazine, 191, 36-46. (in Persian)
Baghomian, R. & Rahimi Baghi, A. (2011). Obstacles to the development of accounting education in Iran. Quarterly Journal of Experimental Studies in Financial Accounting, 32, 49-72. (in Persian)
Bazarghan, A. (2012). Introduction to qualitative and mixed research methods- Common approaches in behavioral sciences. Didar Publication, Tehran. (in Persian)
Clark, A. (2010). Talking About History: A Case for Oral Historiography. Public History Review, 17, 62–76.
Collison, D., Ferguson, J., Lorna Stevenson, L., Power, D. (2018). The development of accounting in UK universities: An oral history. Special Issue: Histories of Accounting Education, 23(1-2), 117– 137.
Corbin, J. & Strauss, A. (2008). Basics of Qualitative reseatechiniques and procedures for developing Grounded Theory (3th edition).
Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry and research design: choosing among five approaches. (Danaeefard, H. and Kazemi, H, Trans.). (2th ed.). Safar Eshraghi Publishers. (in Persian)
Davies, P. & Delvin, R. (2006). Disciplines and the Outcomes of Learning in Social Science Education. Journal of Social Science Education, 5(2), 25-47.
Diyanati Deylami, Z. & Pakzad, A. (2017). Assessing the degree of effectiveness of accounting education in universities and the factors affecting it using a balanced assessment card. Management accounting and auditing knowledge. 6(1),121-141. (in Persian)
Eghdam Mazraeh, Y., Nikomaram, H., Rahnamayeh Rodposhti, F. & Banimahd, B. (2019). Civil Liberties and Accounting Development. Financial accounting and auditing research, 11(43), 27-47. (in Persian)
Elbayoumi, A. F., Awadallah, E. A., Basuony, M. A. K. (2019). Development of accounting and auditing in egypt: origin, growth, practice and influential factors. Journal of Developing Areas, 53(2), 204-220.
Etemadi, H., Nikkhah Azad, A. (1998). Identify the factors and obstacles to the growth of accounting education in Iran and provide an efficient and effective program, Educator, 6, 102-121. (in Persian)
Etemadi, H., Tavakoli Mohammadi, M. (2005). Environmental factors affecting the development of accounting in Iran. Bi-monthly scientific and research journal of Daneshvar Behavior of Shahed University, 12(14), 21-34. (in Persian)
Ghezanphoon (2018). Cyrus Letter, Translated by Reza Mashayekhi. Scientific and cultural publications (Ninth edition). (in Persian)
Ghorkez, M. (2008). Study of accounting and auditing system in ancient Iran of the Achaemenid period. Specialized chapter of jurisprudence and history of civilization, 18, 128-150. (in Persian)
Hariri, N. (2017). Principles and methods of qualitative research (3th ed.). Islamic Azad University. (in Persian)
Hasanabadi, A. (2016). The place of oral history in historical research (ideas and should not be compiled in oral history). Oral History of Iran (Sustainability Culture and Literature Studies and Research Center), website address: http://www.oral-history.ir. (in Persian)
Hassas Yeganeh, Y. (2015). Higher accounting education in Iran yesterday, today and tomorrow. Accountant Magazine, Volume 279. http://www.oral-history.ir (in Persian)
Herodet (1984). History of Herodotus. (Vahid Mazandarani, Trans.). (3th ed.) Scientific and cultural publishing center affiliated with the Ministry of Culture and Higher Education. Tehran. (in Persian)
Holesti, L.R. & Salarzadh Amiri, N. (1994). Content analysis in social sciences and humanities. Allameh Tabatabai University Press. (in Persian)
Iman, M. T. (2015). Methodology of Qualitative Researches (3th ed.). Publication of the seminary and university research institute, Qom. (in Persian)
Jamei, R. (2018). Investigating the Appropriateness of the Content and Methods of Accounting Education (MA) with the Labor Market Required Skills: From the Perspective of Accounting PhD Students, University Professors and Members of the Iranian Society of CPAs. Journal of Research in Teaching, 6(3), 218-233. (in Persian)
Karami Galeh Seyedi, M., Salehi, A.K. (2018). The effects of social change on accounting development. Journal of Management Accounting, 1(1), 92-97. (in Persian)
Khajavi, Sh. & Nahas, K. (2019). Increasing Accounting Learning Through Concept Map. Accounting and Auditing Reviews, 26(3), 394-412. (in Persian)
Khoshtinat, M. (2003). International Accounting: Its role and position. Empirical Studies in Financial Accounting, 1(1), 61-84. (in Persian)
Loncoln, Y.S. & Guba, E. G. (1985). Naturalistic inquiry. Thousand Oaks, CA, Sage Pub.
Mashayekhi, B. & Mashayekh, Sh. (2008). Development of accounting in Iran. The International Journal of Accounting, 43(1), 66-86.
Mashayekhi, B. & ShafiPoor, S. M. (2012). Investigation of Accounting Education System Efficiency in Iranian Universities. Accounting and Auditing Reviews, 19(67), 119-142.
(in Persian)
Mohammadifar, Y. & Mohammadifar, Y. (2006). A look at the methods of account control and financial supervision in ancient times. Journal of the Faculty of Administrative Sciences and Economics, 18(3), 139-159. (in Persian)
Momenirad, A. A., Aliabadi, Kh., Fardanesh, H., Mazini, N. (2013). Qualitative content analysis in the research procedure: nature, stages and validity of the results. Quarterly Journal of Educational Measurement, 14, 187-222. (in Persian)
Namazi, M. & Taak, F. (2014). Analyzing Persepolis Fortification Tablets with Focusing on Accounting and Bookkeeping Methods. Accounting and Auditing Reviews, 2(4), 113-134. (in Persian)
Nikbakht, M., Rezaee, Z., Menati, V. (2018). Design of internal audit quality model .Journal of Audit Science, 17(69), 5-57. (in Persian)
Noraee, M., Dehghan Niri, L., Abolhasani Taraghi, M. (2010).Analytical comparison of oral tradition with oral history. Historical research, 2(4), 35-52. (in Persian)
Ritchie, D. (2003). Doing Oral History (2th ed.). Oxford university press.
Tahami, M. (2018). The role of oral history in historiography. Quarterly Journal of Oral History, 4(2), 60-74. (in Persian)
Tavakoli, F. (2015). The necessity of oral history in historiography and the role of multilingualism In an oral history interview. Biannual Journal of Oral History Research. 2(1), 23-8. (in Persian)
Tavakoli, F. (2017). Oral history (Theoretical foundations, methodology). Soureh Mehr Publications (Affiliated with the art department). First Edition, Tehran. (in Persian)
Thompson, P. (1988). The Voice of the Past, Oral History. New Edition, Oxford New York, Oxford University Press.
Ullah, M. & Khan, NU. (2018). Perception of University Graduates about Accounting Education in Pakistan. The Journal of Humanities and Social Sciences, 26(2), 31-50.
Urbancic, F. R. (2009). Individual and Institutional Contributors to Research in Accounting Education. The Accounting Educators’ Journal, 19, 21–44.
Zavleh, M.M. & Abbasi, Y. (2013). History of accounting education in Iran (Before teaching at university). Iran National Accounting Conference. Mashhad Ferdowsi University.
 (in Persian)