ارزیابی تطبیقی سودمندی اطلاعات سیستم هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت با هزینه‌یابی سنتی در بانکداری الکترونیک

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استاد حسابداری، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

2 دانشجوی دکترای حسابداری، دانشگاه تهران، ایران

چکیده

چکیده: این مقاله نتایج مقایسه دو سیستم هزینه‌یابی سنتی و هزینه‌یابی برمبنای فعالیت(ABC) در بخش خدمات الکترونیک 470 شعبه بانک کشاورزی ایران را ارائه می‌دهد. برای انجام این مطالعه از روش‌های پژوهشی متعددی استفاده شده است که عبارتند از: الف) محاسبه بهای تمام‌شده در شیوه سنتی به کمک مطالعات آرشیوی و نیز محاسبه بهای تمام‌شده ABC به کمک کارسنجی و روش سنجی و تحلیل پوششی داده‌ها(DEA)، ب) مقایسه نتایج دو سیستم سنتی و ABC به کمک آزمون آماری مقایسه میانگین(t). ج) ارزیابی سودمندی اطلاعات دو سیستم از دیدگاه مدیران و کارشناسان مالی بانک به کمک پرسشنامه و روش تجزیه‌وتحلیل واریانس(ANOVA). نتایج مطالعه نشان می‌دهد، اختلاف معناداری میان نتایج دو سیستم وجود دارد و سیستم ABC در محاسبه بهای تمام‌شده سودمندتر از سیستم بهای تمام‌شده سنتی است و 364 شعبه از 470 شعبه مورد مطالعه، بهای تمام‌شده طبق سیستم ABC را بیشتر از بهای تمام‌شده طبق سیستم سنتی نشان داده‌اند. سودمندی ABC در سطوح بودجه‌بندی، تصمیم‌گیری مالی و تصمیم‌گیری راهبردی توسط 88 نفر از کارشناسان مالی بانک نیز آزمون شد و اختلاف معناداری حاکی از سودمندی سیستم ABC نسبت‌به سیستم سنتی میان استفاده‌کنندگان نیز به‌دست آمد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Comparative Evaluation of the Usefulness of the Activity Based Costing (ABC) and Traditional Costing Information in E-Banking

نویسندگان [English]

  • Mohammad Namazi 1
  • Amin Nazemi 2
1 Prof. of Accounting, Shiraz University, Shiraz, Iran
2 Ph.D. Student of Accounting, University of Tehran, Iran
چکیده [English]

Abstract: In this study the results of traditional versus Activity Based Costing (ABC) systems are investigated in electronic services of Iranian Agriculture Bank. To achieve the objectives, several methods and techniques are implemented. To calculate the cost per transaction based on the traditional method, archival studies are employed. To calculate the cost per transaction using ABC time and work studies is done, specifically to allocate the labor costs (as the major cost in the bank). Data Envelopment Analysis (DEA) is implemented to allocate overhead and supporting costs. Several statistical methods are also used to test the research hypotheses. To compare the result of the traditional versus ABC Compare Mean statistics. To evaluate the usefulness of the two methods based on the information collected from the bank managers (including 88 managers) using the questionnaire, ANOVA technique and factor analysis is implemented. The results showed that there is a significant difference between the two traditional and ABC systems. The findings observed that the mangers prefer the ABC information comparison with the traditional information. These results are examined in three key managerial decision making levels (budgeting, financial decision making and the strategic decision making) and similar results were found.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Traditional Costing Systems
  • Activity Based Costing
  • Data Envelopment Analysis (DEA)
  • Electronic banking
  • Agriculture Bank

مراجع

انواری رستمی، ع.، و رضایت، ع. (1386). ارزیابی مقایسه‌ای سودآوری اعتبارات بانکی عقود اسلامی به روش بهایابی برمبنای فعالیت و روش بهایابی صنعتی، مورد مطالعه بانک توسعه صادرات. بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، (48)، 23-42.
رحمانی، ع.، و مهتدی، ا. (1386). هزینه‌یابی برمبنای فعالیت در مؤسسات مالی. www.hesabras.org/abc-fa.html
سادات رازقی، ف. (1385). امکان سنجی استقرار هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت در شعب بانک رفاه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: مؤسسه عالی بانکداری.
عباسی، ز.، و صدر، س.ک (1384). محاسبه بهای تمام شده تسهیلات قرض الحسنه و مقایسه آن با سایر عقود اسلامی.فصلنامه اقتصاد اسلامی، پاییز، سال پنجم، 13-41.
عبدالخلیق، رشاد و آجین کیا، بیپین (1379). پژوهشهای تجربی در حسابداری: دیدگاه روش شناختی، مترجم محمد نمازی، شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز.
عرب مازار یزدی، ‌م.، و ناصری، م. (1382). امکان سنجی طراحی مدل محاسبه بهای تمام‌شده سپرده های بانکی به روش ABC: مورد بانک رفاه. بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، (34)، 3-26.
صدر، س. ک. (1377). آثار اقتصادی رفتار و عقد قرض الحسنه، مجموعه سخنرانی‌ها و مقالات ششمین سمینار بانکداری اسلامی، ‌نظام بانکی کشور و سنجش عملکرد آن. تهران: مؤسسه بانکداری ایران.
صدر س. ک.، سلامی، ح. و ضیاء فیروزآبادی، س.م. (1385). اندازه‌گیری بهره‌وری بانک‌های اسلامی(مورد بانک کشاورزی). نامه اقتصادی، 2(2)، 49-74.
صدر، س. ک.، عرب‌مازار، ع.، و صمصامی، ح. (1372). الگوی انتخاب ترکیب بهینه وجوه سرمایه‌گذاری در قالب عقود شرعی. مجموعه سخنرانی‌ها و مقالات ارائه شده به چهارمین سمینار بانکداری اسلامی، تهران: مؤسسه بانکداری ایران، چاپ اول.
مابرلی، ج. (1388). هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت در مؤسسات مالی. مترجم غلامحسین اسدی، تهران: پژوهشکده پولی و بانکی، چاپ اول.
کوپر، ر.، آیلر، پ.، بال، ر.، میزل، ک.، موریسی، ل.، اکوین، ا.، ربیشک، م.، استیون و ریچارد تروکسل (1379). هزینه‌یابی برمبنای فعالیت. مترجمین احمد عزیزی و احمد مدرس، تهران: سازمان حسابرسی، نشریه شماره 140، چاپ اول.
نمازی، م. (زمستان 1377 و بهار 1378). بررسی هزینه‌یابی برمبنای فعالیت در حسابداری مدیریت و ملاحظات رفتاری آن. بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، سال هفتم، 71-106.
نمازی، م. (1382). نقش پژوهش‌های کیفی در علوم انسانی. جغرافیا و توسعه، 63 تا 78.
Bahnub, B. (2010). Activity Based Costing for Financial Institutions, Wiley Publishing. First Edition.
Beasley, J. (2003). Allocating Fixed Costs and Resources via Data Envelopment Analysis. European Journal of Operational Research, 147, 198-216.
Gresvik, O. & G. Owre (2003). Costs and Income in the Norwegian Payment System 2001. Working Paper, Norges Bank.
Hao, S., & Ding, R. (2008). Design of Activity Based Model Based on the Reciprocal Cost Sharing. International Workshop of Modeling, Simulation and Optimization.
Kaplan, R.S. & Anderson, S. (2007). Time Driven Activity Based Costing: A Simpler and More Powerful Path to Higher Profits. Harvard Business School Press, 1st Ed.
Kaplan, R. S. (1987). American Banks. Harvard Business Cases, June.
Kaplan, R.S. & Atkinson, A. (2005). Advanced Management Accounting. Prentice-Hall, 3rd Ed.
Lee, Y., Yang, F., Liang, L., & Z., Hua (2009). Allocating the Fixed Cost as a Complement of Other Cost Inputs: A DEA Approach. European Journal of Operational Research, 197, 389-401.
Lustsik, O. (2004). Can E-banking Services Be Profitable. Working Paper, Tartu University Press.
Moore, D. H. (1998). A Comparative Evaluation of Financial and Activity Based Cost Accounting Systems in a Private University. PhD Thesis, Texas Tech University.
 
Smith, M. (2003). Research Methods in Accounting. Sage Publications.
Soteriou, A. & Zenios, S. (1999). Using Data Envelopment Analysis for Costing Bank Products. European Journal of Operational Research, 114, 234-248.
بررسی‏‌های حسابداری و حسابرسی
دوره 19، شماره 3
مهر 1391
صفحه 119-138

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار