بازی استراتژیک مدیرـ حسابرس: شواهدی از تئوری بازی‎ها

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه حسابداری، دانشگاه فردوسی مشهد،مشهد، ایران.

2 استادیار، گروه حسابداری،دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

3 دانشجوی دکتری، گروه حسابداری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

هدف: تئوری بازی‌‌ها تلاش‌ می‌کند که رفتار ریاضی حاکم بر یک موقعیت استراتژیک را مدل‎سازی کند. این موقعیت زمانی پدید‌ می‌آید که موفقیت یک طرف بازی، به راهبردهایی بستگی دارد که طرف دیگر انتخاب‌ می‎کند. هدف پژوهش حاضر، یافتن راهبرد بهینه در بازی استراتژیک بین حسابرس و مدیر شرکت در فرایند حسابرسی است.
روش: در پژوهش حاضر، مدیران و حسابرسان به‎منظور حداکثرسازی منافع، به‎ترتیب از استراتژی‎های مدیریت سود و افزایش کیفیت حسابرسی (کاهش خطر عدم کشف برآوردی) استفاده می‎کنند. جامعه آماری پژوهش از نوع جامعه آماری در دسترس است که کلیه شرکت‎های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار را در سال‌‌‌های 1391 تا 1395 با اعمال محدودیت‎هایی دربرمی‎گیرد. فرضیه‌‌ها برای داده‌‌‌های ترکیبی 116 شرکت (575 شرکت سال)، با استفاده تابع بهترین پاسخ بازیگر و آزمون من ویتنی آزمون شدند.
یافته‎ها: یافته‎‌‌های پژوهش مبین وجود تعادل نش در استراتژی کیفیت حسابرسی بالا و مدیریت سود شدید برای طرفین بازی‌ است، یعنی در این استراتژی، نه حسابرس و نه مدیر، انگیزه تغییر استراتژی را ندارد؛ زیرا با تغییر استراتژی منافع آنها کمتر خواهد شد.
نتیجه‎گیری: نتایج به‎دست آمده از پژوهش، گویای اهمیت توجه به حسابرسی به‎عنوان نوعی محیط استراتژیک است. همچنین یافته‎ها می‎تواند به حسابرسان در خصوص تحلیل تضاد با صاحبکار و انتخاب استراتژی بهینه در فرایند حسابرسی کمک کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Strategic Game Manager - Auditor: Evidence of Game Theory

نویسندگان [English]

  • Mohammad Javad Saei 1
  • Mahmood Lari 2
  • Hamid khadem 3
1 Assistant Prof., Department of Accounting, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
2 Assistant Prof., Department of Accounting, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
3 Ph.D Candidate, Department of Accounting, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
چکیده [English]

Objective: The game theory attempts to model math behavior in a strategic situation. This situation occurs when the success of one side of the game depends on the strategies that the other party chooses. The purpose of this study is to find an optimal strategy for the interests of the parties in the game using the game theory approach.
Methods: The present study uses managers and auditors to maximize their profits, respectively, from profit management strategies and increasing the quality of the audit (reducing the risk of uncritical discovery). The statistical population of the study is a statistical society that is accessible to all companies admitted to the stock market by imposing restrictions on the years 1391 to 1395. Hypotheses for the combined data of 116 companies (575 companies of the year) were tested using the best responder response and the Mann-Whitney test.
Results: Research findings reveal the existence of “Nash equilibrium” in the strategy of high audit quality strategy and high earning management, therefore in this strategy, neither the auditor nor the manager has the incentive to change the strategy because they will reduce their interests by changing their strategy, Because they will reduce their interests by changing their strategy.
Conclusion: The results of the research indicate that it is important to consider the audit as a type of strategic environment. The findings of this research can help auditors in analyzing conflicts with the client and selecting the optimal strategy in the audit process.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Auditing quality
  • Auditing risk
  • Earning management
  • Theory of games
  • Nash equilibrium
ابراهیمی کردلر، علی؛ قلندری، موسی جوانی (1395) تأثیر تخصص حسابرس برکیفیت سود و همزمانی قیمت سهام. فصلنامه علمی پژوهشی بررسی‌‌‌های حسابداری و حسابرسی، 23(2)، 137-154.
اعتمادی، حسین؛ سپاسی، سحر؛ سیرغانی، سعید (1396). تئوری بازیها در حسابداری. تهران: انتشارات ترمه.
توکل نیا, اسماعیل. (1396). تخصص حسابرس در صنعت، جریان نقد آزاد و مدیریت سود از طریق معاملات با اشخاص وابسته. فصلنامه بررسی‏‌های حسابداری و حسابرسی، 24 (1)، 41- 60.
دستورالعمل کنترل‎های داخلی ناشران پذیرفته ‌شده در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران، مصوب 1391.
دستورالعمل مؤسسات حسابرسی معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار، مصوب جلسه 8/5/1386 و اصلاحیه‌های مورخ 17/11/1390 و 31/04/1392 شورای‌عالی بورس و اوراق بهادار، ص 5-6.
دشتی، رسول؛ دشتی، علی اکبر (1389). دستورالعمل حسابرسی یا سردرگمی در حسابرسی؟ فصلنامه حسابدار رسمی، شماره 22.
سپاسی، سحر؛ اعتمادی، حسین؛ سیرغانی، سعید (1395). به‎کارگیری تئوری بازی‌‌ها در تجزیه و تحلیل بازی استراتژیک مدیر بودجه ـ مدیر ارشد در بودجه‎بندی مشارکتی و نارسایی بودجه. فصلنامه دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، 9(31)، 1-20.
عبدلی، قهرمان (1391). نظریه بازی‌ها و کاربردهای آن (بازیهای اطلاعات ناقص، تکاملی و همکارانه). تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت).
عرب کیاسری، محسن؛ عبدی، سامان (1394). طراحی و تحلیل بازی استراتژیک مدیر ـ سهامدار: به‎کارگیری نظریه بازی‎ها، مدیریت سود و حاکمیت شرکتی. بررسی‌‌‌های حسابداری و حسابرسی، 22(2)، 221-242.
فرصتی، ولی اله (1381). بررسی نارسایی‌‌‌های مدل حسابرسی مبتنی بر ریسک در ایران. پایان‎نامه کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه تربیت مدرس.
کمیته تجدید نظر دستورالعمل حسابرسی (1387). دستورالعمل حسابرسی، بخشهای تجدید نظر شده با نگرش به خطر حسابرسی (چاپ ششم). تهران: سازمان حسابرسی.
کمیته تدوین استاندارد‌‌‌های حسابرسی ایران: استاندارد حسابرسی شماره 200 (تجدید نظر 1391). اهداف کلی حسابرس مستقل و انجام حسابرسی طبق استانداردهای حسابرسی.
کمیته تدوین استاندارد‌‌های حسابرسی ایران: استاندارد حسابرسی شماره 200 (تجدید نظر 1392)، برنامهریزی حسابرسی صورتهای مالی.
کمیته تدوین استاندارد‌‌‌های حسابرسی ایران: استاندارد حسابرسی شماره 315 (تجدید نظر 1393)، تشخیص و ارزیابی خطرهای تحریف با اهمیت از طریق شناخت واحد تجاری و محیط آن.
لایحه اصلاح ماده 241 قانون تجارت (1395).
مجتهدزاده، ویدا؛ آقایی، پروین (1383). عوامل مؤثر بر کیفیت حسابرسی مستقل از دیدگاه حسابرسان مستقل و استفاده کنندگان.  فصلنامه علمی پژوهشی بررسیهای حسابداری وحسابرسی، 11(4)، 53- 76.
مرتضوی کیاسری، حسن (1389). کاربرد تئوری بازی‌‌ها در حسابرسی. روزنامه دنیای اقتصاد، شماره 2069.
 
References
Abdoli, GH. (2012). Game theory and its application. Tehran: Organization for the Study and Compilation of Human Sciences Books. (in Persian)
AICPA (1984). Statement on Auditing Standards No. 47: Audit Risk and Materiality in Conducting an Audit. New York, NY, AICPA.
Arab Kiasari, M. & Abdi, S. (2015). Design and analysis of Manager- Shareholder strategy game: An application of game, earnings management and corporate governance theories. Journal of accounting and auditing review, 22(2), 221-242. (in Persian )
Audit Standard 200 (Revised 2013). Financial Audit Plan Planning. Audit Standards Committee of Iran. (in Persian)
Audit Standard No. 200 (Revised 2012). The overall objectives of the independent auditor and conduct audits in accordance with the auditing standards. Standards Audit Committee of Iran. (in Persian)
Audit Standard No. 315 (Revision 2014). Detection and evaluation of significant distortion risks through the recognition of the entity and its environment. Standards Audit Committee of Iran. (in Persian)
Bill on Amendments to Article 241 of the business law of 2012 (in Persian).
Chang, S.I., Tsai, C.F., & Hwang, C.L. (2007). The Development of Audit Detection Risk Assessment System: Using the Fuzzy Theory and Audit Risk Model. Expert Systems with Applications, 35(3), 1053-1067.
Dashti, R. & Dashti. A.(2010). Audit instructions or confusion in auditing. Quarterly certificated accountant, 22, 34. (in Persian)
Davidson, R. A., & Neu, D. (1993). A Note on Association Between Audit Firm Size and Audit Quality. Contemporary Accounting Research, 9(2), 479 - 488.
Dechow, M.P. & Dichev, D. (2002). The quality of accruals and earnings: The role of accruals estimation errors. The Accounting Review, 77 (Supplement), 35-59.
Dunn, K. A. & Mayhew, B. W. (2004). Audit firm industry specialization and client disclosure quality. Review of Accounting Studies, 9, 35-58.
Dusenbury, R. B., Haston, S, & Arivazani, N. (2000). The Audit Risk. Auditing, 12, 105-115.
Ebrahim, A. (2010). Auditing Quality, Auditor Tenure, Client Importance, and Earnings management: An Additional Evidence. Available in: http://aaahq.org.
Ebrahimi Kordla, A. &  Javani Ghalandari, M. (2016). The Effect of Auditor expertise on Earnings Quality and Stock Price Synchronicit. Journal of accounting and auditing review, 23 (2), 137-154. (in Persian)
Etemadi, H. &  Sepasi, S. &  Sirghani, S.(2017). Game theory in accounting. Tehran: Terme Publishing. (in Persian)
Fiestras-Janeiro, M. G., García-Jurado, I., Meca, A., & Mosquera, M. A. (2011). Cooperative Game Theory and Inventory management. European Journal of Operational Research (210), 459-466.
Fischbacher, U. Stefani, U. (2007). Strategic Errors and Audit Quality: An Experimental Investigation. The Accounting Review, 82(3),679–704.
Forsati, V. (2002). Investigation of the failures of risk-based audit model in Iran. thesis of Master Degree in Tarbiat Modares University. (in Persian)
Goeree, J. K., Holt, C. A. & Palfrey, T. R. (2003). Risk averse behavior in generalized matching pennies games. Games and Economic Behavior 45 (October): 97–113.
Habib, A., Jiang, H. & Zhou, D. (2014). Audit quality and market pricing of earnings and earnings components in China. Asian Review of Accounting, 22 (1), 20-34.
Hegazy, M., Al Sabagh, A. & Handy, R. (2015). The effect of audit firm specialization on earnings management and quality of audit work. Journal of Accounting and Finance, 15 (4), 143-164.
Helliar, C., Lyon, B., Monroe, G.S., Ng, J. and Woodliff, D.R. (1996). UK Auditors’ Perceptions of Inherent Risk. British Accounting Review, 28(1), 45-72.
Instructions on the internal controls of issuers accepted in Tehran Stock Exchange and Overseas Iran approved in (2012). (in Persian)
Jiao, J. (2010). Conflict of Interest Game and the Legal Solutions. Forward Position, (15), 61–64.
Jones, J. J. (1991). Earnings management during import relief investigations. Journal of Accounting Research, 29, 193-228.
Kreps, D.M. (1990). Game Theory and Economic Modeling. Clarendon Lectures in Economics. Oxford: Clarendon Press, 4-6
Mayhew, B., and Wilkins, M. (2003). Audit firm industry specialization as a differentiation strategy: Evidence from fees charged to firms going public. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 22 (2): 33–52.
Mojtahed zade, V. & Aghaii, P. (2004). Effective factors on the quality of auditing independent from the standpoint of independent auditors and users. Journal of accounting and auditing review, 11(4), 53-76. (in Persian)
Mortazavi Kiasari, H. (2010). The Application of Game Theories in Auditing. The World Economic Summit, No. 2069. (in Persian)
Nash, J. (1951). Non Cooperative Games. Annals of Mathematics, 54(2), 286-295.
Osborne, M. J. (2004). An Introduction to Game Theory. New York: Oxford University Press.
Revised Audit Instructions with Audit Risk Audit Attitude. Audit Organization. Revision Committee Audit Instruction. (in Persian)
RSAS Information Department (2005): Robert Aumann’s and Thomas Schelling’s Contributions to Game Theory: Analyses of Conflict and Cooperation, 18-23. https://www.semanticscholar.org.
Rubinstein, A. (1982). Perfect Equilibrium in a Bargaining Model. Econometrica, 50(1), 97–109.
Safari, M., Momeni, A, Maatoofi, A.R. (2011). Impact of audit quality on earnings management. International Research Journal of Finance and Economics, (66), 77-84.
Sepasi, S. & Etemadi, H. &  Sirghani, S. (2016). Applying the game theory in analysis of budget manager-Senior Manager strategic game in budget participation and budget slack. Financial knowledge of securities analysis, 9 (31), 1-20. (in Persian)
Subramanyam, K.R. (1996). The pricing of discretionary accruals. Journal of Accounting and Economics,  22(1–3), 249-281.
Tavakolnia, E. (2017). Auditor Industry Specialization, Free Cash Flow and Earning Management through Related Party Transactions. Journal of accounting and auditing review, 24(1), 41-60.
(in Persian)
The instruction of the trustees of the securities and stock market organization approved by the session of 2007 and the amendments to the Supreme Council of Securities and Securities of 2011 and 2013. (in Persian)
Wang, H. P. (2010). Game analysis of stakeholders in financial conflicts of interest. Modern Business Trade Industry, (8), 159-160.
Wilks, T. J., Zimbelman, M. F. (2004). Using Game Theory and Strategic ReasoningConcepts to Prevent and Detect Fraud. Accounting Horizons, 18(3), 173–184.