ارزیابی مقایسه‌ای سودآوری اعتبارات بانکی عقود اسلامی به روش بهایابی بر مبنای فعالیت و روش بهایابی سنتی: مورد بانک توسعه صادرات ایران

نویسندگان

چکیده

فعالیت اصلی بانک‌ها، خرید و فروش وجوه است. بانک‌ها وجوه را به شکل سپرده جذب نموده و در قالب تسهیلات در اختیار اشخاص حقیقی و حقوقی قرار می‌دهند. ا‌گرچه در نظام بانکی، تاکید زیادی بر خدمات کارمزدی به‌عمل می‌آید، ولی منبع اصلی درآمد بانک‌ها سود حاصل از اعطای تسهیلات می‌باشد. بنابراین، فرایند جذب منابع و اعطای سپرده‌های بانکی باید به بهترین نحو ممکن مدیریت شود. مدیریت موفق این فرایند نیز زمانی ممکن است که مدیران اطلاعات دقیقی از بهای تمام شده و منافع حاصل از این فرایند داشته باشند. هدف از این تحقیق، محاسبه و مقایسة بهای تمام شدة تسهیلات بانکی تحت دو سیستم بهایابی سنتی، که هم اکنون در بانک‌های ایران متداول است، و سیستم هزینه‌یابی بر مبنای فعالیت است. به‌این منظور، نخست با استفاده از مدل طراحی شده توسط پرفسور کوکاکولا و مدل پیشنهادی کمیتة تحقیقاتی AMIfs در آمریکا، مدل بهایابی بر مبنای فعالیت خاصی طراحی شد و تسهیلات اعطایی شعبه مرکزی بانک توسعه صادارت ایران طی دوره مالی1383 تحت دو سیستم، بهایابی شد. آزمون آماری t نشان‌گر آن است که بهای تمام شده وام‌های اعطایی در قالب عقود فروش اقساطی، مشارکت مدنی و قرض الحسنه تحت دو سیستم بهایابی دارای تفاوت معنی‌داری می‌باشند. لذا به گونه‌های مختلف تصمیمات مدیریت را تحت‌الشعاع خود قرار خواهند داد. تحقیق حاضر، اولین تحقیقی است که در ایران به بررسی سیستم مدل بهایابی بر مبنای فعالیت در بخش اعتبارات سیستم بانکی پرداخته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

-

چکیده [English]

The main activity of a bank is to finance the required funds through several kinds of deposits and allocate them to the bank customers as credits, loans and investments. Although the emphasis is on banks’ fees, but the profit consists a major part of a bank total returns. Accordingly, in order to manage bank funds in effective and efficient manners, the managers need to have precise information about the cost of their services. This paper is to calculate and compare the cost of bank facilities and loans under two different traditional and activity based costing (ABC) methods. For this purpose, first we designed an ABC model to calculate the cost of each of facilities and loans (under Islamic contracts) in the central branch of the Export Development Bank of Iran. Secondly, we calculated costs of loans and facilities using both the traditional and the ABC methods. Finally, we compared the costs and analyzed the results. The results show significant differences among different kinds of facilities and loans under two costing methods. The results changed the managers’ viewpoints about the cost and profit margin of each banking service they provide.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Activity Based Costing
  • Bank Facilities
  • Banking Industry
  • Islamic Contracts
  • Traditional costing