بررسی تطبیقی مفاهیم حسابداری واحدهای انتفاعی و دولتی

نویسنده

چکیده

حسابداری واحدهای دولتی و غیرانتفاعی با حسابداری واحدهای انتفاعی تفاوت های قابل ملاحظه ای دارد. سازمان های دولتی و غیرانتفاعی دو دسته فعالیت شامل فعالیت های انتفاعی (از نوع بازرگانی) و فعالیت های غیر انتفاعی (از نوع بازرگانی) انجام می دهند. تفاوت های بنیادی موجود در حسابداری واحدهای انتفاعی و غیرانتفاعی ناشی از ویژگی های محیطی این قبیل فعالیت ها می باشد. اهداف حسابداری و گزارشگری مالی سازمان های انتفاعی و غیرانتفاعی بر حسب مورد تحت تأثیر ویژگی های محیطی این دو نوع فعالیت قرار گرفته و به همین دلیل مبانی نظری حسابداری مورد استفاده آنها از یکدیگر متمایز است.
بنابراین تفاوت های با اهمیت موجود در حسابداری سازمان های مورد بحث عمدتاً در حسابداری فعالیت های غیرانتفاعی و فعالیت های انتفاعی است‘ لذا توجه کافی به ویژگی های محیطی این قبیل فعالیت ها و مبانی نظری حسابداری مبتنی بر ویژگی های مذکور‘ تفاوت های اساسی مورد نظر را آشکار می سازد. در حال حاضر در کشورهای پیشرفته از جمله کشور امریکا دو نوع چارچوب نظری در حسابداری مؤسسات بازرگانی بر پایه چارچوب نظری مبتنی بر تصمیم گیری و اصول پذیرفته شده حسابداری مؤسسات غیرانتفاعی بر اساس چارچوب نظری مبتنی بر مسؤولیت پاسخگویی تدوین یافته است.
مقایسه چارچوب نظری حسابداری واحدهای انتفاعی با چارچوب نظری حسابداری مؤسسات غیرانتفاعی تأثیر قابل ملاحظه ای در روشن شدن مفاهیم و تفاوت های بنیادی حسابداری این دو نوع سازمان دارد. در این مقاله نگارنده کوشش نموده است ضمن مقایسه بیانیه های مفهومی شماره یک و دو FASB تحت عناوین ‹‹اهداف گزارشگری مالی واحدهای انتفاعی›› و ‹‹ویژگی های اطلاعات حسابداری›› با بیانیه مفهومی شماره یک هیأت تدوین استانداردهای حسابداری دولتی (GASB) تحت عنوان ‹‹اهداف گزارشگری مالی›› وجوه اشتراک و افتراق اساسی حسابداری واحدهای انتفاعی و غیرانتفاعی را تشریح نماید. برای رعایت اختصار صرفاً موارد کلیدی بیانیه های مفهومی FASBوGASB مورد مقایسه قرار می گیرد تا به کمک آنها تفاوت های اساسی حسابداری و گزارشگری مالی واحدهای انتفاعی و غیرانتفاعی که بر پایه این قبیل مفاهیم بنیادی ایجاد شده است‘ برای دانش آموختگان حسابداری روشن گردد.
در این مقاله با بررسی تطبیقی بیانیه های مفهومی مذکور‘ ابتدا خصوصیات کلی صورت های مالی و گزارشگری مالی واحدهای مورد بحث با یکدیگر مقایسه و سپس تأثیر ویژگی های محیطی فعالیت های انتفاعی و غیرانتفاعی بر اهداف حسابداری و گزارشگری مالی واحدهای نامبرده مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. قسمتی از مقاله به وجوه تشابه در محدودیت های گزارشگری مالی و ویژگی های کیفی اطلاعات حسابداری در واحدهای انتفاعی و غیرانتفاعی اختصاص یافته و در ادامه محیط گزارشگری مالی حاکم بر فعالیت های دولتی و بازرگانی دولت و محیط گزارشگری مالی حاکم بر فعالیت های واحدهای انتفاعی مورد بررسی تطبیقی قرارخواهد گرفت. در قسمت دیگری از این بررسی تطبیقی‘ اهداف گزارشگری مالی واحدهای انتفاعی و غیرانتفاعی که بر اساس نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان و با ملحوظ نمودن ویژگی های محیطی تدوین گردیده‘ مورد مقایسه و تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

-

چکیده [English]

There are a number of differences between accounting for business entities and those of government and other non-profit
entities. The <1ctivities of the latter type, consists of both "for profit" (like business) and "not for profit" affa1irs.


The fundamental differences between the accounting practices of the two types entities depends on the environmental
characteristics surrounding the "for profit" activities of government and non-porfit enterprises. These types of "for profit"
activities influences the accounting and reporting objectives of those entities and consequently bears upon the differences
between the conceptual frameworks underlying the accounting practices of the two types of enterprises.
Although in some developed nations, particularly the US, two types of conceptual frameworks are lately being discussed
(decision-based and responsibility-based), nonetheless, the official conceptual framework underlying the formulation of accounting
standards for businesses remains the decsion-based. A close
examination of these two types of frameworks would assist the understanding of the conceptual differences between the
accounting practices of these entities.
The main objective of this article is to discuss those differences.
This objective is accomplished through comparative analysis of Financial Accounting Standards Board's (FASB's) Statement of
Financial Accounting Concepts (SFAC) No. I and 2, and the Government Accounting Standards Board's (GASB's) SFAC
No. I.
The comparative analysis of these concepts clarifies the major points of similarities and differences between the two conceptual
frameworks, with an emphasis on how the "for profit" activities of


government and non-profit entities impact the current accounting
practices.
Additionally, this paper analyzes the information needs of
different constituencies within the context of environmental
characteristics and how these characteristics impact the "objectives of financial reporting" for both types of entities. The
paper closes by providing a list summarizing the major points of similarities and differences between the two conceptual
frameworks and the resulting existing accounting and reporting practices.