تجاری‌سازی حسابرسی و بهزیستی روانی حسابرسان: تحلیلی از محیط حسابرسی ایران

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه حسابداری، واحد لاهیجان، دانشگاه آزاد اسلامی، لاهیجان، ایران.

2 استادیار، گروه حسابداری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

3 استادیار، گروه روان‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر تجاری‌سازی حسابرسی بر بهزیستی روانی حسابرسان در مؤسسه‌های حسابرسی عضو جامعه حسابداران رسمی ایران است.
روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، از نوع پژوهش‌های توصیفی ـ پیمایشی است. برای سنجش تجاری‌سازی (بازار‏محوری، مشتری‌محوری و فرایند‏محوری) از پرسش‌نامه خلاصه‌شده بروبرگ و همکاران (2018) و برای سنجش بهزیستی روانی، شامل مؤلفه شادی ذهنی از پرسش‌نامه لایبومیرسکی و لیپر (1999)، رضایتمندی شغلی از پرسش‌نامه رایت و بونت (2007) و محیط روانی ‏کار از پرسش‌نامه ماتیلا و همکاران (2006) استفاده شد. داده‌ها از بین 392 پرسش‌نامه توزیع‌شده میان حسابرسان شاغل در مؤسسه‌های حسابرسی در سال 1399 گردآوری شد. تحلیل داده‌ها نیز با استفاده از روش معادلات ساختاری و نرم‌افزار پی‌ال‌اس انجام گرفت.
یافته‌ها: بر اساس نتایج پژوهش، مؤلفه‌های تجاری‌سازی (بازار‏محوری، مشتری‌محوری و فرایند‏محوری) مؤسسه‌های حسابرسی بر بهزیستی روانی حسابرسان تأثیر مثبت و معنادار دارد. همچنین، اندازه مؤسسه حسابرسی (مؤسسه‌های حسابرسی رده الف) و جنسیت حسابرس، بر رابطه تجاری‌سازی و بهزیستی روانی اثر تعدیل‌کنندگی دارد. این اثر تعدیل‌کننده نشان‌دهنده بهزیستی روانی بیشتر در مؤسسه‌های بزرگ حسابرسی است و عامل جنسیت را مؤلفه‌ای مثبت ارزیابی می‌کند.
نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج، رشد تجاری‌سازی و افزایش گرایش به آن، بر تقویت بهزیستی روانی شاغلان حرفه حسابرسی اثرگذار است و به‌تبع آن می‌توان اثرگذاری بر کیفیت حسابرسی و همچنین، کاهش انگیزه‌های ترک حرفه حسابرسی به‌عنوان برون‌دادهای متصور از آن را انتظار داشت. بهبود رضایت شغلی، شادی ذهنی و محیط روانی کار، در اثر تجاری‌سازی حسابرسی متصور است و از این رو، حرکت به سمت تجاری‌سازی و افزایش گرایش به آن، می‌تواند زمینه رخدادهای بااهمیتی در کل حرفه حسابرسی و در نهایت توسعه پایدار آن محسوب شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Audit Commercialization and Auditors' Subjective Wellbeing: An Analysis of the Iranian Audit Environment

نویسندگان [English]

  • Hamed Arad 1
  • Seyyed Mohammad Moshashaee 2
  • Fatemeh Bayanfar 3
1 Assistant Prof., Department of Accounting, Lahijan Branch, Islamic Azad University, Lahijan, Iran.
2 Assistant Prof., Department of Accounting, Faculty of Literature and Human Science, University of Guilan, Rasht, Iran.
3 Assistant Prof., Department of Psychology, Payame-noor University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Objective: The purpose of this study is to investigate the effect of commercialization of audit on the Subjective well-being of auditors in auditing firms of the Iranian Association of Certified Public Accountants.
Methods: This research is applied research in terms of purpose and is descriptive-survey research in terms of method. For measuring commercialization (market- customer and process-oriented) we used the summarized questionnaire of Broberg et al. (2018) and for measuring Subjective well-being including the component of mental happiness from Lyubomirsky and Lepper questionnaire (1999), job satisfaction from Wright and Bonett questionnaire (2007) and the psychological environment of the work of Mattila et al. Data were collected from 392 questionnaires completed by auditors working in auditing firms in 2020 and structural equation method and PLS software were used to analyze the data.
Results: The results show that all components of commercialization (market-oriented, customer- oriented and process-oriented) of audit firms have a significant and positive effect on the subjective well-being of auditors. Also, the size of the auditing firm (Category A auditing firms) and the gender of the auditor have a positive moderating role on the relationship between commercialization and Subjective well-being. This moderating effect reflects the higher psychological well-being of large audit firms and evaluates the gender factor as a positive component.
Conclusion: The results show that the growth of commercialization and increasing the tendency to it has an effect on strengthening the psychological well-being of auditing professionals and consequently can be expected to affect the quality of auditing and also reduce the incentives to leave the auditing profession as outputs. Strengthening job satisfaction, mental happiness and psychological work environment is possible due to the commercialization of auditing, and therefore moving towards commercialization and increasing the tendency to this issue can lead to important events in the entire audit profession and ultimately its sustainable development. Therefore, the suggestion to move auditing firms towards commercialization and related mechanisms is based on modeling the process of the world's largest auditing firms, which can be a starting point for the positive consequences of this issue.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Audit commercialization
  • Subjective wellbeing
  • Market orientation
  • Customer orientation
  • Process orientation

مراجع

آراد، حامد؛ خلعتبری لیماکی، عبدالصمد؛ پوررضا تمیجانی، معصومه (1400). توسعه تجاری سازی حرفه حسابرسی در ایران: تحلیلی از جایگاه هویت حسابرسان. دانش حسابرسی، ۲۱ (۸۴)، ۱۴۹-۱۱۹.
آراد، حامد؛ مشعشعی، سید محمد؛ اسکندری، دل آرا (1399). بررسی سطوح تاب‌آوری فردی، استرس حسابرس و روش‌های تقلیل‌دهنده کیفیت در حرفه حسابرسی. بررسی‏‌های حسابداری و حسابرسی، 27(2)، 154-179.
بنی مهد، بهمن (1390). بررسی عوامل تأثیرگذار بر اظهارنظر مقبول حسابرس. فصلنامه بورس اوراق بهادار، 4(13)، 59-83.
ترکیان، بنفشه؛ کریمی، فریبا (1398). مدل روابط بین فضیلت و وفاداری سازمانی با بهزیستی روان شناختی و اشتیاق شغلی (مورد مطالعه: معلمان دوره متوسطه دوم شهر اصفهان). فصلنامه دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 20(3)، 55-64.
رحیمی کلور، حسین؛ کاظم زاده، رضا. (1397). بررسی رابطه اشتیاق شغلی و بهزیستی روان‏شناختی با فرسودگی شغلی معلمان (مورد مطالعه معلمان شهر اردبیل). فصلنامه روان شناسی مدرسه، 7(4)، 71-82.
ساعی، محمد جواد؛ لاری دشت بیاض، محمود؛ خادم، حمید (1397). بازی استراتژیک مدیر ـ حسابرس: شواهدی از تئوری بازی‏ها. بررسی‏های حسابداری و حسابرسی، 25 (4)، 497- 518.  
سلیمان امیری، غلامرضا؛ محمودیان، نسیم (1396). توازن میان حسابرسی و بازاریابی. فصلنامه مطالعات حسابداری و حسابرسی، 1(21)، 1-20.
سلیمانی امیری، غلامرضا؛ محمود خانی، مهناز (1398). دیدگاه حسابرسان ایرانی درباره حسابرسی ارزش منصفانه. بررسی‎های حسابداری و حسابرسی، 26 (2)، 255-278.
صادقی، امیر؛ مفتون، فرزانه؛ حائری مهریزی، علی اصغر؛ طاووسی، محمود (1397). بررسی نقش تعدیل‌کنندگی خودکارآمدی بر رابطه رضایت شغلی و سلامت روان. دوماهنامه پایش. 18 (1)، 87-94.
صفرزاده بندری، محمد حسین؛ اثنی عشری، حمیده؛ عزیز آبادی، محمد رسول (1399). رابطه حرفه مداری و احساس تعلق سازمانی حسابرس با تجاری سازی مؤسسات حسابرسی. پنجمین همایش بین‏المللی مدیریت، حسابداری، اقتصاد و علوم اجتماعی، همدان.
صفرزاده، محمدحسین؛ هوشمند کاشانی، عباس (1399). ویژگی‌های حسابرس، گرایش‌های حرفه‌ای و تجاری، و تأثیر آنها بر کیفیت حسابرسی. مطالعات تجربی حسابداری مالی، 17(68)، 145-165.
کاهه، داوود؛ هیودی، طیبه (1391). رضایت شغلی و سلامت روان. دوماهنامه پایش، 11(3)، 391-397.
گوهری، مهدی؛ حمیدیان، محسن؛ طالب‏نیا، قدرت اله؛ جنانی، محمد حسن (1400). عوامل مؤثر تمرکز بازار حسابرس بر سبک تصمیم‌گیری حسابرس. فصلنامه دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 10 (40)، 179-199.
لطفی کار، طیبه؛ قیطاسی، فرشته؛ لطفی کار، زینب (1394). تأثیر بهزیستی روان‏شناختی بر کیفیت گزارش حسابرس، دومین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم تربیتی و روانشناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی، تهران.
مران جوری، مهدی. (1399). شناسایی و رتبه‌بندی استراتژی‌های بازاریابی در حرفه حسابرسی. بررسی‏‌های حسابداری و حسابرسی، 27(1)، 114-131.
مهدوی، غلامحسین و دریایی، عباسعلی (1394). ﻧﮕﺮشﺣﺴﺎﺑﺮﺳﺎن ﻛﺎرآﻓﺮﻳﻦ و ﺳﺎﻳﺮﻳﻦ ﺑﻪ ﺗﻌﺎدل زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻴﻦ ﻓﻌﺎلیت‌های ﺑﺎزارﻳﺎﺑﻲ و ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ، دانش حسابداری مالی، 2(4)، 1-25.
موسوی شیری، سید محمود، پهلوان، مریم (1394). توازن بین مسئولیت‌های حسابرسی و عمل بازاریابی توسط اعضای جامعه حسابداران رسمی ایران. پیشرفت‌های حسابداری، 7(2)، 183-218.
نظرپوری، امیر هوشنگ؛ باقرزاده خداشهری، راضیه؛ آزادی، محمد حسین (1399). بررسی نقش رهبری ‏تحول‏ آفرین در رابطه بین ذهن ‏آگاهی و بهزیستی ذهنی (مورد مطالعه: کارکنان مجتمع فولاد گیلان). مجله علمی مدیریت فرهنگ سازمانی، 18(1)، 47-67.
نوابی، سید سعید؛ پورمیری، منصوره (1399). تأثیر ادراک عدم تعادل تلاش ـ پاداش بر تعارض کار ـ خانواده با نقش میانجیگری بهزیستی ذهنی (مورد مطالعه: کارکنان و اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)). فصلنامه دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی، 21(4)، 33-45.
هاشم مطوری، حمید؛ عابدی، محمد رضا؛ نیلفروشان، پریسا (1399). معنای شغلی و بهزیستی ذهنی: نقش میانجیگری رضایت شغلی. فصلنامه علمی پژوهش‌های مشاوره، ۱۹(۷۳)، 145- 169.
هومن، حیدرعلی (1397). مدل‌یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم افزار لیزرل (چاپ 6)، تهران: انتشارات سمت.
ولیان، حسن؛ صفری گرایلی، مهدی؛ حسن پور، داوود (1399). هویت حرفه‌ای و سازمانی حسابرسان و تجاری‌سازی در مؤسسات حسابرسی. فصلنامه دانش حسابرسی. ۲۰ (۷۸)، 356-391.
References
Alvehus, J. and Spicer, A. (2012). Financialization as a strategy of workplace control in professional service firms, Critical Perspectives on Accounting, 23(7/8), 497-510.
Arad, H., Khalatbari-Limaki, A., Pourreza-Tamejani, M. (2021). Development of commercialization of audit profession in Iran: an analysis of auditor’s identity. Journal of Audit Sience, 21(84), 119-149. (in Persian)
Arad, H., Moshashaee, S., Eskandari, D. (2020). The Study of Individual Resilience Levels, Auditor Stress and Reducing Audit Quality Practices in Audit Profession. Accounting and Auditing Review, 27(2), 154-179. (in Persian)
Broberg, P. (2013). The auditor at work: a study of auditor practice in big 4 audit firms, PhD Dissertation, Lund University, Media-Tryck.
Broberg, P., Tagesson, T., Argento, D., Gyllengahm, N. and Mårtensson, O. (2016). Explaining the influence of time budget pressure on audit quality in Sweden, Journal of Management and Governance, Springer, Accademia Italiana di Economia Aziendale (AIDEA), 21(2), 331-350.
Broberg, P., Umans, T. and Gerlofstig, C. (2013). Balance between auditing and marketing: an explorative study, Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, 22(1), 57-70.
Broberg, P., Umans, T., Skog, P. and Theodorsson, E. (2018). Auditors’ professional and organizational identities and perceived commercialization in auditing firms, Accounting, Auditing and Accountability Journal, 31(2), 374-399.
Broberg, P., Tagesson, T., Uman, T. (2020). Antecedents of Psychological Well-Being among Swedish Audit Firm Employees. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(10).
Brock, D.M. (2006). The changing professional organization: a review of competing archetypes, International Journal of Management Reviews, 8(3), 157-174.
Chesser, D.L., Moore, C.W. and Conway, L.G. (1994). Has advertising by CPAs promoted a trend toward commercialism? Journal of Applied Business Research (JABR), 10(2), 98-105.
Clow, K.E., Stevens, R.E., McConkey, W. and Laudon, D. (2009). Accountants’ attitudes toward advertising: a longitudinal study, Journal of Services Marketing, 23(2), 124-131.
Dametto, D. Martins, E; Noronha, A, Paula P. (2019) Character strengths and subjective well-being in adolescence. Estud. psicol. (Natal) [online], 24(4), 340-348.
Daryaee, A. (2016). Entrepreneur auditors’ attitudes and others toward balance time between auditing and marketing activities. Financial Accounting Knowledge, 2(4), 1-25.
(in Persian)
Day, G.S. (1994). The capabilities of market-driven organizations, Journal of Marketing, 58(4), 37-53.
Emmanuel Olatunde, B., Odusanya, O. (2015). Job satisfaction and psychological well-being among mental health nurses. Int. J. Transl. Community Med. 3, 64–70.
Farrington, S.M. (2017). Psychological well-being and perceived financial performance: An SME perspective. South African Journal of Business Management, 48(4), 47–56.
George, J.M. and Brief, A.P. (1992). Feeling good – doing good: a conceptual analysis of the mood at work-organizational spontaneity, Psychological Bulletin, 112(2), 310-329.
Gohari, M., Hamidian, M., Talebnia, G., Janani, M. (2021). Factors Affecting the Auditor Market Focus on the Auditor's Decision Style. Journal of Management Accounting and Auditing Knowledge, 10(40), 179-199. (in Persian)
Gun, Y. (2020). Happy People Live Longer and Better: Advances in Research on Subjective Well-Being. Applied Psychology: Health and Well-Being, 12 )1و(3-6.
Harter, J.K. and Schmidt, F.L. (2000). Validation of a performance-related and actionable management tool: a meta-analysis and utility analysis, Gallup Technical Report, Gallup Organization, Lincoln, NE.
Harter, J.K., Schmidt, F.L. and Keyes, C.L.M. (2003). Well-being in the workplace and its relationship to business outcomes: a review of the Gallup studies, in Keyes, C.L.M. and Haidt, J. (Eds), Flourishing: The Positive Person and the Good Life, American Psychological Association, pp. 205-224.
Hobfoll, S.E. (2002). Social and psychological resources and adaptation, Review of General Psychology, 6(4), 307-324.
Hodges, S. and Young, L. (2009). Unconsciously competent: academiás neglect of marketing success in the professions, Journal of Relationship Marketing, 8(1), 36-49.
Hooman, H (2018). Structural equation modeling using LISREL software; 6th edition, Samat Publications. (in Persian)
Ismail, I., Haron, H., Nasir Ibrahim, D. and Mohd Isa, S. (2006). Service quality, client satisfaction and loyalty toward audit firms’ perceptions of Malaysian public listed companies, Managerial Auditing Journal, 21(7), 738-756.
Ittner, C.D. and Larcker, D.F. (1998). Are nonfinancial measures leading indicators of financial performance? An analysis of customer satisfaction, Journal of Accounting Research, 36, 1-35.
Kahe, D, Hiudi, T. (2012). Job satisfaction and mental health. Bimonthly Monitor, 11 (3), 391-397. (in Persian)
Kotler, P. and Connor, R.A. Jr (1977). Marketing professional services”, Journal of Marketing, 41(1), 71-76.
Lopahan, N. (2016). Psychological well-being and job success: an empirical research of tax auditors in Thailand, The Business and Management Review, 7(5), 95-104.
Lotfi Kar, T., Gheitasi, F., Lotfi Kar, Z. (2015). The Impact of Welfare and Psychology on the Quality of Auditor's Report, Second National Conference on Sustainable Development in Educational Sciences and Psychology, Social and Cultural Studies, Tehran. (in Persian)
Lyubomirsky, S. and Lepper, H. (1999). A measure of subjective happiness: preliminary reliability and construct validation, Social Indicators Research, 46(2), 137-155.
Maranjory, M. (2020). Identifying and Ranking the Marketing Strategies in Auditing Profession. Accounting and Auditing Review, 27(1), 114-131. (in Persian)
Mattila, P., Elo, A., Kuosma, E. and Kylä-Setälä, E. (2006). Effect of a participative work conference on psychosocial work environment and well-being, European Journal of Work and Organizational Psychology, 15(4), 459-476.
Molina-Sánchez, H., Ariza-Montes, A., Ortiz-Gomez, M. and Leal-Rodríguez, A. (2019). The subjective well-being challenge in the accounting profession: the role of job resources, International Journal of Environmental Research and Public Health, 16(17), 3073.
Mousavi Shiri, M., Pahlavan, M. (2016). Balancing between Marketing and Auditing Responsibility by Members of Iranian Association of Certified Public Accountants. Journal of Accounting Advances, 7(2), 183-218. (in Persian)
Pierce, B. and Sweeney, B. (2004). Cost–quality conflict in audit firms: an empirical investigation, European Accounting Review, 13(3), 415-441.
Ponomareva, Y., Uman, T., Broberg, P., Vinberg, E. and Karlsson, K. (2020). Commercialization of audit firms and auditors’ subjective well-being, Meditari Accountancy Research, 28 (4), 565-585.
Rahimi Klor, H; Kazemzadeh, R. (2018). Investigating the relationship between job motivation and psychological well-being with teachers' job burnout (case study of Ardabil teachers). School Psychology Quarterly, 7 (4), 71-82. (in Persian)
Ryff, C.D. (1989). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57(6), 1069–1081.
Sadeghi, A., Mafton, F., Haeri Mehrizi, A, Tavosi, M. (2018). Investigating the role of self-efficacy modulator on the relationship between job satisfaction and mental health. Bimonthly monitoring, 18 (1), 87-94. (in Persian)
Saei, M.J., Lari, M.D. & Khadem, KH. (2018). Strategic Game Manager - Auditor: Evidence of Game Theory. Accounting and Auditing Review, 25(4), 497-518. (in Persian)
Safarzadeh Bandari, M; Twelve, H; Azizabadi, M. (2020). The relationship between professional orientation and the auditor's sense of organizational belonging with the commercialization of auditing firms. Fifth International Conference on Management, Accounting, Economics and Social Sciences, Hamedan. (in Persian)
Safarzadeh, M., hooshmand, A. (2020). Auditor attributes, professional and commercial orientations, and the implications for audit Quality. Empirical Studies in Financial Accounting, 17(68), 145-165. (in Persian)
Shafer, W. (2009). Ethical climate, organizational-professional conflict and organizational commitment: a study of Chinese auditors, Accounting, Auditing and Accountability Journal, 22 (7), 1087-1110.
Smith, J.R. and Hogg, M.A. (2008). Social identity and attitudes. In Crano, W. and Prislin, R. (Eds), Attitudes and Attitude Change, Psychology Press, New York, NY, 337-360.
Soleimani Amiri, Gh,. and Mahmoudian, N. (2017). Balance between Auditing and Marketing. Accounting and Auditing Studies, 6 (21), 1-20. (in Persian)
Soleimani Amiri, GH.R., Mahmoudkhani, M. (2019). Iranian Auditors Perspectives about Auditing of Fair Value Estimates. Accounting and Auditing Review, 26(2), 255-278.
(in Persian)
Sori, Z.M., Karbhari, Y. and Mohamad, S. (2010). Commercialization of the accounting profession: the case of non-audit services, International Journal of Economics and Management, 4(2), 212-242.
Svanberg, J. and Öhman, P. (2015). Auditors’ identification with their clients: effects on audit quality, The British Accounting Review, 47 (4), 395-408.
Sweeney, B. and McGarry, C. (2011). Commercial and professional audit goals: inculcation of audit seniors, International Journal of Auditing, 15(3), 316-332.
Tajfel, H. (1974). Social identity and intergroup behavior, Social Science Information, 13(2), 65-93.
Tesch-Römer, C., Motel-Klingebiel, A. and Tomasik, J.M. (2008). Gender differences in subjective well-being: comparing societies with respect to gender equality, Social Indicators Research, 85(2), 329-349.
Umans, T., Broberg, P., Schmidt, M., Nilsson, S. and Olsson, E. (2016). Feeling well by being together: study of Swedish auditors. Work, 54(1), 79-86.
Universum. The Most Attractive Employers in Sweden—Students )2020(. Universum Communications Sweden AB: Stockholm, Sweden.
Valian, H., Safari Graili, M., Hassanpour, D. (2020). Professional and organizational identity of auditors and commercialization in auditing firms. Quarterly Journal of Auditing Knowledge, 20 (78), 356-391. (in Persian)
Wilks, C.D. and Neto, F. (2013). Workplace well-being, gender and age: examining the ‘double jeopardy’ effect, Social Indicators Research, 114 (3), 875-890.
Windsor, C. and Warming-Rasmussen, B. (2009). The rise of regulatory capitalism and the decline of auditor independence: a critical and experimental examination of auditors’ conflicts of interests, Critical Perspectives on Accounting, 20(2), 267-288.
Winefield, H.R., Gill, T.F., Taylor, A.W., & Pilkington, R.M. (2012). Psychological well-being and psychological distress: Is it necessary to measure both? Psychology of Well-Being, 2(3), 1–14.
Wright, A.T. and Bonett, G.D. (2007). Job satisfaction and psychological well-being as nonadditive predictors of workplace turnover, Journal of Management, 33 (2), 141-160.
بررسی‏‌های حسابداری و حسابرسی
دوره 29، شماره 1
1401
صفحه 1-25

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار