مفهوم‌سازی تصمیم‌گیری خردمندانه حسابرسان بر اساس تحلیل داده‌بنیاد

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه مدیریت، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران

2 دانشیار، گروه حسابداری، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران.

3 استادیار، گروه مدیریت، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

 
هدف: ورود به حرفه تخصصی حسابرسی علاوه‌بر تصمیم‌گیری، به مشخصه‌های متمایزی نیاز دارد که مهم‎ترین آن توانایی اتخاذ تصمیم‌های بخردانه حسابرس است. وظیفه حسابرسان به‌عنوان شاغلان حرف‌های تخصصی، اظهارنظر درباره صورت‌های مالی است که‌ مستلزم بی‌طرفی حسابرس در تصمیم‌گیری است. اگر حسابرسان از صاحبکاران خود مستقل باشند، می‎توانند به بهترین شکل ممکن و بدون جانبداری تصمیم‌گیری کنند. هدف‌ این پژوهش ارائه مدلِ تصمیم‌گیری خِردمندانه حسابرسان بر اساس تحلیل داده‎بنیاد است.
روش: روش تحقیق از لحاظ هدف جزء تحقیقات توسعه‌ای، از جنبه جمع‌آوری داده‌ها جزء تحقیقات اکتشافی و از حیث روش‌شناسی اجرای کار کیفی است. بر اساس روش‌شناسی کیفی، پس از جمع‎آوری داده‎ها از طریق تحلیل تئوری زمینه‌ای (تحلیل داده‌بنیاد) و مصاحبه، مؤلفه‎ها به‌صورت باز، انتخابی و محوری کدگذاری شدند و در نهایت مدل پژوهش بر اساس چارچوب تئوریک طراحی شد.
یافته‌ها: طی این پژوهش مؤلفه‌ای به نام «تصمیم‌گیری بخردانه حسابرسان» شناسایی شد که در آن تصمیم‌گیری بخردانه، فرایندی منسجم، انعکاسی، شناختی و عاطفی است که شرایط درونی و بیرونی را در زمینه تصمیم‌گیری مدنظر قرار می‌دهد و به ذی‌نفعان بیشتری توجه می‎کند. یافته‌های ‌این تحقیق، تحقیقات مفهومی قبلی در زمینه خرد یا دانایی را هم تأیید کرده و هم به چالش می‎کشد و روشی عملی برای تصمیم‌گیری بخردانه حسابرسان ارائه می‎دهد.
نتیجه‌گیری: ‌این تحقیق، به‌‌دلیل وسعت‌دادن به دیدگاه عملیاتی خرد یا حکمت در حسابرسان و درک بیشتر ماهیت پیچیده تصمیم‌گیری در فضای حرفه‌ای حسابرسی، از اهمیت بسزایی برخوردار است. از دیدگاه حسابرسان، بسط و توسعه توانایی تصمیم‌گیری بخردانه در شرایط واقعی، به رویکرد منسجم و چند بعدی نیاز دارد که باید به افراد آموزش داده شود.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Conceptualizing Wise Auditor Decision Making based on Grounded Theory Approach

نویسندگان [English]

  • Hasan Valiyan 1
  • Mohammadreza Abdoli 2
  • Alireza Koushki Jahromi 3
1 Assistant Prof., Department of Management, Shahrood Branch, Islamic Azad University, Shahrood, Iran
2 Associate Prof., Department of Management, Shahrood Branch, Islamic Azad University, Shahrood, Iran
3 Assistant Prof., Department of Management, Allameh Tabataba'ei University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Objective: Entrance to the specialized audit profession requires to make decision and have distinct attributes and properties, which the capability of taking wise decisions is one of them. The task of auditors as a specialized profession participants, is to opine about financial statement that in turn to it requires to auditor’s neutrality in decision making. If auditors be independent from clients, in the best possible way, they can make free from bias decisions. The goal of the research is to provide a model of auditor decision making based on grounded theory approach.
Methods: The research method is a developmental research in terms of goal and an exploratory research based on data collection method. According to the qualitative research method, needed data was collected through grounded theory and interview. Open coding, selective coding and theoretical coding were done too. Finally, research model designed based on the theoretical framework.
Results: The results show a structure with a component called wise auditors decision making. This approach introduces wise decision making as an emotional, cognitive, reflective and integrated process which considers internal and external condition about the decisions and focuses on the maximum number of stakeholders. The findings of the research both approve and challenge previous conceptual research about knowledge and provide a practical method for wise decision by auditors.
Conclusion: The application of the research plays significant role because of making wider of practical perspective of knowledge in auditors and more understanding of complicated nature of decision in professional auditing context. From auditors’ perspective, the development of making wise decisions in real condition requires a multi-faced and integrated approach which can be taught.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wise auditor decision-making
  • Audit Quality
  • Grounded Theory Approach
اسدی، مرتضی؛ نعمتی، محمد (1393). قضاوت حرفه‎ای در حسابرسی. فصلنامه حسابدار رسمی، (27)، 1-8.
انصاری، عبدالمهدی؛ کرمانی‌کمالی، نرجس (۱۳۹۱). بررسی عوامل مؤثر بر تصمیم حسابرسان جهت استفاده از «ابزار کمکی تصمیم‌گیری» در ارزیابی ریسک تقلب مدیریت. تحقیقات حسابداری و حسابرسی، ۱۶(۴)، 62- 79.
حاجیها، زهره؛ گودرزی، احمد؛ فتاحی، زهرا (1392). ارتباط ویژگی‎های تردید حرفه‌ای حسابرسان و قضاوت و تصمیم‌گیری آنها. حسابداری مدیریت، ۶(۱۹)، 43-59.
حیرانی، فروغ؛ وکیلی فرد، حمیدرضا؛ رهنمای رود پشتی، فریدون (1396). حرفه‌ای گرایی و قضاوت حرفه‌ای حسابرس. فصلنامه علمی پژوهشی دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 6 (22)، 1-12.
خواجوی، شکراله؛ نوشادی، میثم (1391). نقش الگوهای رفتاری و مدل‌های تصمیم‌گیری در قضاوت حسابرسان. پژوهش حسابداری، 2(2)، 124-135.
رجبعلی‌زاده، جواد؛ حصارزاده، رضا؛ باقرپور، محمدعلی (1395). بررسی رابطۀ بین دوبُعد شکاکیت و بی‌طرفیِ تردید حرفه‌ای با قضاوت حرفه‌ای حسابرس. بررسی‏‌های حسابداری و حسابرسی، 23(2)، 173-192.
سعیدی‌گراغانی، مسلم؛ ناصری، احمد (1396). تأثیر تیپ شخصیتی بر قضاوت حرفه‌ای حسابرس در تخصیص بودجه زمانی به حساب‌های حاوی برآورد. دو فصلنامه حسابداری ارزشی و رفتاری، 2(3)، 169-184.
سیرانی، محمد؛ خواجوی، شکر‌اله؛ نوشادی، میثم (1388). تأثیر تجربه و پیچیدگی موضوعات حسابرسی بر قضاوت حسابرس. بررسیهای حسابداری و حسابرسی، 16(2)، 35- 50.
عباس‎زاده، محمد (1391). تأملی بر اعتبار و پایایی در تحقیقات کیفی. جامعهشناسی کاربردی، 23(1)، 19-34.
مسیح آبادی، ابوالقاسم؛ پوریوسف، اعظم (۱۳۸۹). نقش تفاوت‌های فردی بر تصمیم‌گیری حسابرسی. فصلنامه تحلیلی اطلاع رسانی پژوهشی سازمان حسابرسی، (۴۳)، 76- 87.
ملانظری، مهناز؛ اسماعیلی‌کیا، غریبه (1393). شناسایی ویژگی‌های روان‎شناختی اثرگذار بر مهارت حسابرسان در انجام قضاوت‌های حسابرسی. بررسیهای حسابداری و حسابرسی، 21(4)، 505-526.
 
References
Abbaszadeh, M. (2012). Validity and reliability in qualitative researches. Journal of Applied Sociology, 23(1), 19-34. (in Persian)
Ansari, A, M., Kermani Kamali, N. (2011). Investigating Factors Affecting the Auditor's Decision to Use the "Decision Support Tool" in Assessing Management Risk, Accounting, and Audit Research, 16(4), 62-79. (in Persian)
Asadi, M., Nemati, M. (2014). Professional judgment in auditing. Official Accountant Quarterly, (27), 1-8. (in Persian)
Baltes, P. B., & Smith, J. (1990). Toward a psychology of wisdom and its ontogenesis. In R. J. Sternberg (Ed.), Toward a psychology of wisdom and its ontogenesis. New York: Cambridge University Press, PP. 87–120.
Bergsma, A., & Ardelt, M. (2012). Self-reported wisdom and happiness: An empirical investigation. Journal of Happiness Studies, 13(3), 481–499.
Birren, J. E., & Fisher, L. M. (1990). The elements of wisdom: Overview and integration. In R. J. Sternberg (Ed.), Wisdom: Its nature, origins, and developmen. Cambridge: Cambridge University, 317–332.
Chen, W., Saeed Khalifa, A., Morgan, K, L., Trotman, T. (2018). The effect of brainstorming guidelines on individual auditors’ identification of potential frauds. Australian Journal of Management, 43(2), 225–240.
Csikszentmihalyi, M., Rathunde, K. (1990). The psychology of wisdom: An evolutionary interpretation, In R. Sternberg (Ed.), Wisdom: Its nature, origins, and development, Cambridge. New York. PP. 25-51.
Evans, J. S. B. T. (2012). Spot the difference: Distinguishing between two kinds of processing. Mind & Society, 11(1), 121–131.
George, J. M. (2000). Emotions and leadership: The roles of emotional intelligence. Human Relations, 53(8), 1027–1055.
Glaser, B. (1992). Basics of Grounded Theory Analysis. Mill Valley, CA: Sociology Press.
Grossmann, I., Karasawa, M., Izumi, S., Na, J., Varnum, M. E. W., Kitayama, S., et al. (2012). Aging and wisdom: Culture matters. Psychological Science, 23(10), 1059–1066.
Hajiha, Z., Goodarzi, A., Fatahi, Z. (2014). Auditors’ Skeptical Characteristics and Their Relationship to Auditors' Judgments and Decisions. Management Accounting, 6(19), 43-59. (in Persian)
Harding, N., Trotman, K, T. (2017). The Effect of Partner Communications of Fraud Likelihood and Skeptical Orientation on Auditors' Professional Skepticism. Journal of Practice & Theory, 36(2), 111-131.
Heyrani, F., Vakilifard, H, R., Rahnamay Rood Poshti, F. (2017). Professionalism and the auditor's professional judgment, Journal of Accounting and Auditing Management, 22, 1-12. (in Persian)
Intezari, A., & Pauleen, D. J. (2013). Students of wisdom: An integral Metacompetencies theory of practical wisdom. In W. M. K¨upers, & D. J. Pauleen (Eds.), Handbook of practical wisdom: Leadership, organization and integral business practice. Aldershot: Gower, PP. 155–174.
Khajavi, S., Noushadi, M. (2012). The role of behavioral patterns and decision making models in judging auditors. Journal of Accounting Research, 2(2), 124-135. (in Persian)
Kitchener, K. S., & Brenner, H. G. (1990). Wisdom and reflective judgment: Knowing in the face of uncertainty. In R. J. Sternberg (Ed.), Wisdom: Its nature, origins, and development. New York: Cambridge University Press.
Kolb, A. Y., & Kolb, D. A. (2005). Learning styles and learning spaces: Enhancing experiential learning in higher education. Academy of Management Learning & Education, 4(2), 193–212.
Kolb, D. A., & Fry, R. (1975). Toward an applied theory of experiential learning. In C. Cooper (Ed.), Theories of group process. London: Wiley.
Lam, K.C. K., Mensah, M. (2006). Auditors’ decision-making undergoing-concern uncertainties in low litigation-risk environments: Evidence from Hong Kong. Journal of Accounting and Public Policy, 25, 706–739.
Langley, A., Mintzberg, H., Pitcher, E., Posada, E., & Saint-Macary, J. (1995). Opening up decision-making: The view from the black stool. Organization Science, 6(3), 260–279
Lynch, A. L., Murthy, U. S., Engle, T. J. (2009). Fraud brainstorming using computer-mediated communication: The effects of brainstorming technique and facilitation. Accounting Review, 84(4), 1209–1232.
Masih Abadi, A., Poor Yousef, A. (2010). The Role of Individual Differences in Audit Decision Making. Audit Quarterly Journal of Information Research, 43, 76-87. (in Persian)
Melé, D. (2010). Practical wisdom in managerial decision making. Journal of Management Development, 29(7/8), 637-645.
Mintzberg, H., & Westley, F. (2001). Decision making: It’s not what you think. MIT Sloan Management Review, 42(3), 89–94.
Mintzberg, H., Raisinghani, D., & Theoret, A. (1976). The structure of “unstructured” decision processes. Administrative Science Quarterly, 21(2), 246–275.
Molanazari, M., Esmaili Kia, G. (2014). Psychological characteristics contributing to expertise in audit judgment. Journal of Accounting and Auditing Review, 21(4), 505-526.
(in Persian)
Richardson, M. J., & Pasupathi, M. (2005). Young and growing wiser: Wisdom during adolescence and young adulthood. In R. J. Sternberg, & J. Jordan (Eds.), A handbook of wisdom. Psycho-logical perspectives. New York: Cambridge University, 139–159.
Rooney, D. (2013). Being a wise organizational researcher: Ontology, epistemology and axioloxy. In W. M. K¨upers, & D. J. Pauleen (Eds.), A handbook of practical wisdom: Leadership, organization and integral business practice. Aldershot: Gower, 79–98.
Sayeedi Graghani, M., Naseri, A. (2017). The effect of personality type on the auditor's professional judgment when allocating funds to the accounts contain estimates. Journal of Value & Behavioral Accounting, (3), 184-169. (in Persian)
Sayrani, M., Khajavi, S., Noshadi, M. (2009). An Examination of the Effects of Experience and Task Complexity on Audit Judgments. Journal of Accounting and Auditing Review, 16(2), 35-50. (in Persian)
Schraagen, J. M., Klein, G., & Hoffman, R. R. (2008). The macrocognition framework of naturalistic decision making. In J. M. Schraagen, L. G. Militello, T. Ormerod, & R. Lipshitz (Eds.), Naturalistic decision making and macrocognition. Aldershot: Ashgate Publishing Limited, PP. 3–25.
Simon, H. A. (1979). Rational decision making in business organizations. The American Economic Review, 69(4), 493–513.
Small, M. W. (2004). Wisdom and now managerial wisdom: Do they have a place in management development programs? Journal of Management Development, 23(8), 751–764.
Sternberg, R. J. (2013). The WICS model of leadership. In M. G. Rumsey (Ed.), New York, NY: Oxford University Press, PP. 47–62.
Strauss, A., & Corbin, J. (1998). Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory. Thousand Oaks, CA: Sage Publications, Inc.
Valentine, S., Godkin, L. (2019). Moral intensity, ethical decision making, and whistleblowing intention. Journal of Business Research, 98(4), 277-288.
Wastell, D. G. (2001). Barriers to effective knowledge management: Action research meets grounded theory. Journal of Systems&Information Technology, 5(2), 21–35.
Windhorst, H. D. (2011). Loving wisdom with Dewey and Simone Weil. Analytic Teaching and Philosophical Praxis, 31(1), 41–55.
Yang, S. (2011b). Wisdom displayed through leadership: Exploring leadershiprelated wisdom. The Leadership Quarterly, 22(4), 616–632.
Zsambok, C. E. (1997). Naturalistic decision making: Where are we now? In C. E. Zsambok, & G. Klein (Eds.), Naturalistic decision making. Mahwah, NJ: Erlbaum, PP. 3–16.