2024-03-29T04:08:20Z
https://acctgrev.ut.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=9697
Accounting and Auditing Review
AAR
2645-8020
2645-8020
1398
26
3
تحلیل نقش اقلام تعهدی در اندازهگیری عملکرد و کیفیت حسابداری بر اساس مدل نیکلوف
محمود
بهنام پور
ناصر
ایزدی نیا
بابک
صفاری
هدف: اطلاعات عملکردی باید با حداقل خطای اندازهگیری جمعآوری شود. در حال حاضر از مبنای تعهدی برای ارائه گزارشهای عملکردی استفاده میشود؛ اما تاکنون مدلی از اقلام تعهدی ارائه نشده است که بتواند نقش اقلام تعهدی را در اندازهگیری عملکرد نشان دهد و ساختاری برای تفکیک خطای حسابداری موجود در عملکرد و بیان کیفیت حسابداری ارائه دهد. هدف پژوهش حاضر، تبیین مدل نیکلوف بهمنظور تحلیل نقش اقلام تعهدی در اندازهگیری عملکرد و کیفیت حسابداری است.
روش: جامعه آماری پژوهش، شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران است که از میان آنها 104 شرکت (1664 سال ـ شرکت) در بازه زمانی 1381 تا 1396 برای نمونه انتخاب شده است. در تخمین پارامترهای مدل نیکلوف، از شرطهای گشتاوری مبتنی بر واریانس و کوواریانس سریهای زمانی سود حسابداری، جریان نقد عملیاتی و اقلام تعهدی و همچنین برای آزمون فرضیههای پژوهش، از مقایسه آماری میانگین دو نمونهای، تحلیل رگرسیون چندگانه برای دادههای مقطعی و ترکیبی استفاده شده است.
یافتهها: میانگین انحراف معیار مؤلفه عملکرد اقلام تعهدی از میانگین انحراف معیار خطای حسابداری بزرگتر و از نظر آماری معنادار است. رابطه بین مؤلفه عملکرد اقتصادی و عملکرد اقلام تعهدی با خطای حسابداری از لحاظ آماری مثبت و معنادار بوده و واریانس مشترک بین مؤلفهها اندک است. همچنین با کنترل نوسانپذیری عملیاتی، جهت ارتباط معیار کیفیت اقلام تعهدی دیچو و دایچو (2002) با ارزش شرکت تغییر میکند، در حالی که در مدل نیکلوف (2018) تغییر محسوسی حاصل نمیشود.
نتیجهگیری: اقلام تعهدی به هدف اصلی خود مبنی بر تسهیل اندازهگیری عملکرد دست یافتهاند. واریانس مشترک اندک بین مؤلفههای مدل نیکلوف، حاکی از اعتبار تشخیصی این مدل است و با افزایش نوسانپذیری عملیاتی، خطای حسابداری افزایش مییابد. همچنین معیار کیفیت اقلام تعهدی دیچو و دایچو قادر به تبیین صحیح ارزش شرکت نیست، اما معیار کیفیت مدل نیکلوف، بهدلیل تفکیک خطای حسابداری از نوسانپذیری عملیاتی، میتواند ارزش شرکت را تبیین کند.
Accounting error
Accruals performance component
Timing error
Economic performance
Accounting quality
2019
11
22
327
347
https://acctgrev.ut.ac.ir/article_73836_c9c7123c0417b930e8e5b2165085d14d.pdf
Accounting and Auditing Review
AAR
2645-8020
2645-8020
1398
26
3
چالشها و فرصتهای تغییر گزارش حسابرس در ایران
ندا
جعفری نسب کرمانی
مهناز
ملانظری
علی
رحمانی
هدف: با توجه به اهمیت گزارش حسابرس و پیامدهای تغییر آن در محیطهای مختلف قانونی، سیاسی و اقتصادی و در نظر گرفتن تحولات اخیر جهان در گزارش حسابرس، این پژوهش با هدف بررسی ایرادهای گزارش کنونی حسابرس و نیز، شناسایی چالشها و فرصتهای اجرای استاندارد بینالمللی حسابرسی 700 (تجدیدنظر شده 2015) و 701 (جدید) در ایران انجام شده است. روش: در این پژوهش از روش تحلیل محتوای کیفی و ابزار مصاحبه عمیق استفاده شده و به همین منظور با 18حسابرس و 15سرمایهگذار با تجربه مصاحبه شده است. یافتهها: در این پژوهش ایرادهای گزارش کنونی حسابرس در ایران (شکل، محتوا، ارائه گزارش حسابرس) و ریشههای آن (اقتصادی، قانونی، حرفه حسابرسی، گزارشگری شرکتی، استانداردهای حسابرسی و انتظارات) و همچنین چالشها (مقاومت حسابرسان، مشکلات اجرای استاندارد، افزایش ریسک گزارشگری، مقاومت صاحبکار و افزایش احتمال سردرگمی و تفاوت در برداشت استفادهکنندگان از موضوعهای کلیدی حسابرسی)، فرصتها (ارتقای گزارش حسابرس و حرفه حسابرسی، افزایش ارتباطات، بهبود تصمیمگیری سرمایهگذاران و کمک به مدیریت) و راهبردهای لازم (آموزش، ضمانتهای کافی برای اجرا، استانداردگذاری و نحوه اجرا) بهمنظور اجرای صحیح گزارش جدید حسابرس شناسایی شدند. همچنین موضوعهای کلیدی حسابرسی از دیدگاه حسابرسان و سرمایهگذاران و سایر تقاضای اطلاعاتی سرمایهگذاران از گزارش حسابرس از دیدگاه سرمایهگذاران استخراج شد. نتیجهگیری: بر اساس یافتههای پژوهش، سطح کنونی گزارش حسابرس از سطح استاندارد فعلی فاصله بسیاری دارد و نیازمند اقدامهای مؤثر از جمله افزایش نظارت بیشتر بر حرفه حسابرسی توسط مراجع ذیصلاح و افزایش کیفیت گزارش حسابرس برای رفع ایرادهای گزارش کنونی حسابرس است. یافتههای این پژوهش ضمن دانشافزایی در حوزه حسابرسی، بینشی را برای مرجع استانداردگذار حسابرسی و سازمان بورس و اوراق بهادار، بهعنوان مقام ناظر فراهم میکند تا بتوانند با در نظر گرفتن فرصتها و چالشهای پیشرو، در مسیر تحقق اهداف در نظر گرفته شده برای گزارش جدید حسابرس، گامهای مؤثرتری بردارند.
Auditor report
International standard of auditing 700 (Revised)
International standard of auditing 701
Key audit matters
2019
11
22
348
370
https://acctgrev.ut.ac.ir/article_73837_7193faeb9174d33cd730ef9bb618c213.pdf
Accounting and Auditing Review
AAR
2645-8020
2645-8020
1398
26
3
تبیین الگوی مفهومی چرایی و چگونگی مدیریت سود بانکها؛ رویکرد نظریه زمینهای
شادی
حسنزاده
بیتا
مشایخی
هدف: سود، پیشبینیکنندهای حیاتی از سلامت بانک است. مدیریت سود توسط بانکها، همواره در کانون توجه نهادهای ناظر بانکی، حسابرسان و وضعکنندگان استانداردها بوده است؛ زیرا بر ثبات سیستم مالی اثرهای مثبت و بر شفافیت گزارشگری مالی اثرهای منفی دارد. نظر به اهمیت مدیریت سود در پژوهشهای حسابداری جهان و ایران و همچنین خلأ پژوهشهای کمی و کیفی موجود این حوزه در صنعت بانکداری ایران و خلأ پژوهش کیفی مدیریت سود در سطح جهان، این پژوهش قصد دارد به کشف مفاهیم چیستی، چرایی و چگونگی پدیده مدیریت سود در این صنعت از دید کنشگران بپردازد. روش: روششناسی این پژوهش نظریه زمینهای با ابزار مصاحبه عمیق ساختارنیافته است. به همین منظور با 17 نفر از خبرگان این صنعت (حسابرسان مستقل و داخلی، مدیران عالیرتبه و اجرایی بانکها، استادان دانشگاهی فعال در صنعت و تحلیلگران و ناظران بازار سرمایه) مصاحبههایی انجام گرفت. تحلیل مصاحبهها، بهطور کامل با نرمافزار تحلیل دادههای کیفی اطلس تی و کدگذاری سه مرحلهای باز، محوری و انتخابی انجام شده است. یافتهها: یافتههای پژوهش، به ارائه الگوی مفهومی، مبتنی بر پارادایم استراوس و کوربین منجر شد که از تحلیل دادههای متنی و استخراج 213 کد باز و انتزاع آنها به 38 مقوله فرعی و 21 مقوله اصلی به دست آمد. نتیجهگیری: تحلیلها نشان میدهد که «دستیابی به سود هدف» مقوله محوری است. مهمترین راهبرد انجام مدیریت سود بانکها، دستکاری ذخیره مطالبات مشکوکالوصول تسهیلات است و در نهایت، «تحریف گزارشگری مالی» و «آریستوکراسی پولی بانکها» پیامد مدیریت سود بانکهاست. ماهیت الگوی مفهومی ارائهشده در این پژوهش، بر سازه اجتماعی و فرایند مشاوره و کنش متقابل کنشگران متخصص در صنعت بانکداری مبتنی است و نتایج کیفی حاصل از این پژوهش، در دانشافزایی متون مدیریت سود بانکها و گسترش آن به سایر صنایع و مقایسه کیفی آن سهم بسزایی دارد.
Loan Loss Provisions (LLP)
Earnings management
The Grounded Theory
2019
11
22
371
393
https://acctgrev.ut.ac.ir/article_73838_399134190d2ae14a88ed615f9e2602b5.pdf
Accounting and Auditing Review
AAR
2645-8020
2645-8020
1398
26
3
افزایش یادگیری حسابداری بهوسیله نقشه مفهومی
شکراله
خواجوی
کاظم
نحاس
هدف: پژوهش بین رشتهای (حسابداری و روانشناسی) حاضر با هدف بررسی تأثیر نقشه مفهومی بهعنوان یک ابزار روانشناسی که با شاخصهای استانداردهای بینالمللی آموزش حسابداری همخوانی دارد، بر یادگیری دانشجویان حسابداری میانه 1 انجام شده است. روش: در این پژوهش از فن پیشآزمون و پسآزمون برای جمعآوری دادهها و از تجزیه و تحلیل کوواریانس (آنکوا) برای آزمون دادهها استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، شامل تمامی دانشجویان حسابداری میانه 1 مؤسسه آموزش عالی زند شیراز در نیم سال تحصیلی اول و دوم سالهای 1396 و 1397 است. انتخاب نمونه آماری بر اساس جامعه در دسترس بود و در مجموع 70 نفر (35 نفر گروه آزمون و 35 نفر گروه کنترل) از دو گروه حسابداری میانه1 انتخاب شدند و نمره پایان ترم دانشجویان بهعنوان شاخص یادگیری مد نظر قرار گرفت. شایان ذکر است که مدرس هر دو گروه یکی از پژوهشگران بود. یافتهها: نتایج پژوهش نشان داد که نمرههای پیشآزمون تأثیر معناداری بر نمرههای پسآزمون ندارند. از طرف دیگر، مقدار سطح معناداری آزمون آنکوای گروهها برابر با صفر شد، بنابراین مشخص میشود که بین نمرههای پسآزمون (نمرههای یادگیری) گروهها تفاوت معناداری وجود دارد. به بیان دیگر، تفاوت یادگیری در نمرههای پسآزمونِ گروه آزمون (نقشه مفهومی) نشئت گرفته از نمرههای پیشآزمون (دانش اولیه دانشجویان) نیست، بلکه از نقشه مفهومی نشئت گرفته است. نتیجهگیری: نقشه مفهومی با شاخص مهارتهای ذهنی مطابقت دارد و ابزار مناسبی برای ارتقای یادگیری معنادار مفاهیم حسابداری است.
Concept map
Meaningful learning
Intermediate accounting
2019
11
22
394
412
https://acctgrev.ut.ac.ir/article_73839_083c30ba5d2d1187253d48f36c0154fb.pdf
Accounting and Auditing Review
AAR
2645-8020
2645-8020
1398
26
3
ماکیاولیسم، جهتگیری اخلاقی و گزارشگری مالی متقلبانه
مسعود
صادقیان
بهمن
بنی مهد
حسین
جهانگیرنیا
رضا
غلامی جمکرانی
هدف: ویژگیهای شخصیتی و اخلاقی، تأثیر بسزایی در بروز رفتارهای حرفهای دارند. گزارشگری مالی نیز بخش بااهمیت حرفه حسابداری بوده و بیانگر وضعیت مالی و عملکرد بنگاه تجاری در یک دوره عملیات است. هدف این پژوهش شناخت ارتباط ویژگی شخصیتی ماکیاولیسم و جهتگیری اخلاقی در بروز گزارشگری مالی متقلبانه است. روش: دادههایی که قابلیت آزمون را داشتند، از 234 مشاهده در میان مدیران مالی و حسابرسان مستقر در شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران جمعآوری شدند و تحلیل آنها با استفاده از نرمافزار لیزرل و مدلسازی معادلات ساختاری انجام گرفت. یافتهها: با فرض دستکاری بااهمیت در سود، ویژگی شخصیتی ماکیاولیسم بر بروز گزارشگری مالی متقلبانه تأثیر مثبت و معنادار دارد، ایدهآلگرایی تأثیر معناداری بر گزارشگری مالی متقلبانه ندارد و تأثیر نسبیگرایی بر تمایل به گزارشگری مالی متقلبانه، معکوس و معنادار است. با فرض دستکاری کماهمیت در سود نیز نتایج مشابه بهدست آمد با این تفاوت که ویژگی اخلاقی نسبیگرایی بر گزارشگری مالی متقلبانه، تأثیر معناداری نداشت. همچنین بر مبنای یافتههای پژوهش، ویژگی اخلاقی ماکیاولیسم بر هر دو ویژگی اخلاقی ایدهآلگرایی و نسبیگرایی تأثیر مستقیم و معنادار میگذارد. نتیجهگیری: شواهد این پژوهش تأیید میکند که ویژگیهای شخصیتی و اخلاقی، از عوامل رفتاری تشدیدکننده گزارشگری مالی متقلبانه است. از این رو، حسابداران و حسابرسان برای بهبود کیفیت گزارشگری مالی، باید ارزشهای اخلاقی را در ضمیر خود ارتقا دهند.
Machiavellianism
Idealism
Relativism
Fraudulent financial reporting
2019
11
22
413
434
https://acctgrev.ut.ac.ir/article_73840_f48e5168dc1a17dae9537283e93c1909.pdf
Accounting and Auditing Review
AAR
2645-8020
2645-8020
1398
26
3
نقش کیفیت ذخیره مطالبات مشکوکالوصول بانکهای ایرانی در مواجهه با بحرانهای سیستم بانکی
محمدحسین
صفرزاده
ابراهیم
جعفریمنش
هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی اختیار مدیران بانکها در برآورد ذخیره مطالبات مشکوکالوصول است. همچنین این پژوهش در پی رفع خلأ موجود در متون پژوهشی در خصوص انگیزه فرصتطلبانه یا اعمال این اختیار در جهت کارایی است.
روش: نمونه پژوهش، از 15 بانک پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار طی سالهای 1385 تا 1396 تشکیل شده و روش برآورد مدل پژوهش، بهصورت رگرسیون تابلویی و لجستیک است. در گام نخست، جزء غیرعادی ذخیره مطالبات مشکوکالوصول، برآورد شد و در گامهای بعدی، ارتباط آن با هر یک از گروه متغیرهای پژوهش بهدست آمد.
یافتهها: بر اساس نتایج پژوهش: 1. بین شاخص بحران و جزء غیرعادی ذخیره مطالبات مشکوکالوصول ارتباط مثبت غیرمعنادار وجود دارد؛ 2. بین ریسکپذیری بانک و جزء غیرعادی ذخیره مطالبات مشکوکالوصول ارتباط مثبت معنادار وجود دارد؛ 3. بین رفتار اجتناب از زیان بانک و جزء غیرعادی ذخیره مطالبات مشکوکالوصول ارتباط منفی معنادار وجود دارد.
نتیجهگیری: نتایج کلی پژوهش در گام نخست با مشاهده ارتباط مستقیم بین شاخص بحران و جزء غیرعادی ذخیره مطالبات مشکوکالوصول نشان میدهد مدلی که بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران برای برآورد ذخایر معرفی کرده است، کارایی لازم را ندارد. پژوهش در گام دوم، ضمن ثبت ارتباط مستقیم بین متغیر جزء غیرعادی ذخیره مطالبات مشکوکالوصول با ریسکپذیری بانک و منعکسکردن نشانههای رفتارهای سازنده از طریق آنها، در بستر تئوری خردشدن سرمایه، به سؤال اصلی خود؛ یعنی امکان ارتقای ثبات نظام بانکی از طریق مدلهای آیندهنگر، پاسخ مثبت میدهد. مشاهده ارتباط معکوس بین رفتار اجتناب از زیان با جزء غیرعادی ذخیره مطالبات مشکوکالوصول نیز، دلیلی بر اعمال اختیار سازنده توسط مدیران است.
Financial reporting quality
Bank stability
Risk taking
Earnings management
Loan loss provision calculating Model
2019
11
22
435
455
https://acctgrev.ut.ac.ir/article_73841_c86dccc69f3923099366f70130630ce5.pdf
Accounting and Auditing Review
AAR
2645-8020
2645-8020
1398
26
3
چالشها و فرصتهای اندازهگیری ارزشهای منصفانه در راستای پیادهسازی استانداردهای بینالمللی گزارشگری مالی در ایران
محمد
مرادی
مرتضی
جعفری درهدر
سهراب
حسینزاده
هدف: هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار، به استناد مصوبه مجمع عمومی سازمان حسابرسی، از ابتدای سال 1395 برخی شرکتهای بورسی را به تهیه صورتهای مالی بر اساس استانداردهای بینالمللی گزارشگری مالی ملزم کرده است. با وجود کیفیت عالی استانداردهای بینالمللی، پژوهشهای صورتگرفته نشان میدهد که کیفیت استانداردهای حسابداری تحت تأثیر محیطهای سیاسی، فرهنگی و اقتصادی کشورها قرار میگیرد. از طرف دیگر، تفاوت اصلی استانداردهای حسابداری ایران با استانداردهای بینالمللی گزارشگری مالی، اندازهگیری و افشای ارزشهای منصفانه است. این پژوهش با هدف تعیین چالشها و فرصتهای اندازهگیری ارزشهای منصفانه در ایران، در راستای پیادهسازی استانداردهای بینالمللی گزارشگری مالی، صورت گرفته است. روش: در راستای اهداف پژوهش و در نظر گرفتن اشباع نظری با 14 نفر از خبرگان شاغل در سازمان بورس اوراق بهادار، افراد شاغل در سازمان حسابرسی، کارشناس رسمی دادگستری، حسابداران رسمی، اعضای هیئت علمی دانشگاه، مطابق با رویکرد نوعشناسی چالشها و فرصتها، مصاحبهای صورت گرفت و بر اساس تحلیل تم، اطلاعات بهدستآمده تحلیل شد. یافتهها: مطابق با یافتههای پژوهش، محیط اقتصادی، آموزش، ورودیهای اندازهگیری، حسابرسی ارزشهای منصفانه و مقاومت، چالشهای اندازهگیری ارزشهای منصفانه شناخته شدند و صحت اطلاعات حسابداری، شفافیت و همسانسازی، فرصتهای اندازهگیری، ارزشهای منصفانه بودند. نتیجهگیری: برای پیادهسازی استانداردهای بینالمللی گزارشگری مالی، علاوهبر اینکه میبایست به محیط اقتصادی، فاکتورهای رفتاری و اندازهگیری ارزشهای منصفانه توجه شود، آموزش حسابداران و حسابرسان نیز امری حیاتی به نظر میرسد. همچنین، اندازهگیری و گزارشگری ارزشهای منصفانه، صحت، شفافیت و قابلیت مقایسه را افزایش میدهد و بهطور کلی به مفید بودن اطلاعات حسابداری کمک میکند.
Fair value
International financial reporting standards
Thematic analysis
2019
11
22
456
481
https://acctgrev.ut.ac.ir/article_73842_4aaac41fee248821d35d79e0131cd465.pdf